Probeer de stijl van de Griekse schrijver en regisseur Yorgos Lanthimos maar eens samen te vatten in één pakkende zin. Het is een haast onmogelijke opgave. Wie toch een poging wil wagen, zou grofweg kunnen stellen dat Lanthimos telkens een bepaald thema probeert te verkennen door deze door te trekken tot een compleet overdreven, hypothetisch uitgangspunt. In 2009 deed hij dit met het zwartkomische gezinsdrama Dogtooth, waarin twee ouders hun kinderen opvoeden in een volledig van de buitenwereld afgesloten omgeving uiteraard met alle gevolgen van dien. Daarna volgde het eveneens zo merkwaardige Alps, rondom een bedrijfje dat rouwende familieleden therapie biedt middels het naspelen van hun overleden dierbaren. The Lobster markeert Lanthimos eerste project buiten de grenzen van zijn vaderland. Gelukkig is de Griek zijn rare kronkel onderweg nog niet kwijtgeraakt. Sterker nog, met The Lobster levert hij misschien wel zijn vreemdste maar tegelijkertijd beste werk tot op heden.
Opnieuw wordt er gebruik gemaakt van een op zijn zachtst gezegd opmerkelijk uitgangspunt. In een nabije toekomst worden singles meegenomen naar een statig hotel in de afgelegen bossen van het Verenigd Koninkrijk. Op deze plek dienen zij binnen vijfenveertig dagen een geschikte levenspartner te vinden. Lukt dat niet, dan worden de gasten getransformeerd in een dier naar hun keuze. De keuze voor de kreeft weet de pas gescheiden David (subliem vertolkt door Colin Farrell) haarfijn toe te lichten: a) kreeften kunnen meer dan honderd jaar oud worden; b) kreeften hebben blauw bloed; c) kreeften blijven hun hele leven vruchtbaar. De vrouwelijke hotelmanager knikt goedkeurend. Een uitstekende keuze. De meeste mensen kiezen er direct voor om een hond te worden. Precies de reden waarom de ongewone soorten met uitsterven bedreigd worden. Een rake constatering, en slechts één van de vele dubbele lagen en satirische zinspelingen die in de film verweven zitten.
Zo wordt in het hotel een flinke waslijst aan zonderlinge voorwaarden gehanteerd waaraan de gasten moeten voldoen. Zoveel dat het onzinnig zou zijn om ze hier allemaal te vermelden, en bovendien zou het prijsgeven van teveel details enkel afbreuk doen aan het plezier van het verrassingseffect. Waar je in elk geval op kunt rekenen is een hoge dosis absurdisme, zwartgalligheden en onderkoelde komedie. Een heerlijk maffe potpourri die smakelijk wordt geserveerd door een voortreffelijk acterende cast. Colin Farrell is fenomenaal als de wat pafferige en bebrilde David, maar ook de rest van het stel onder meer Ben Whishaw, Olivia Colman, John C. Reilly, Rachel Weisz en Léa Seydoux levert prima bijdrages en is perfect op zijn plaats binnen het zakelijke, emotieloze en aan autistisch grenzende universum dat wordt geschetst. Toch is het niet alleen de dwangmatige parenmaatschappij die door Lanthimos op de hak wordt genomen. Wanneer de film halverwege aanbelandt bij een afgesplitste groep loners, een fanatieke verzameling van bewuste singles, blijkt dat ook het vrijgezellenbestaan lang niet zoveel vrijheden met zich meebrengt als verwacht.
Het maakt The Lobster in meerdere opzichten een unieke film. Niet alleen vanwege het tamelijk bizarre uitgangspunt, maar ook vanwege de manier waarop Lanthimos zoveel verschillende genres en toonaarden door elkaar weet te gooien en het op de een of andere manier toch allemaal laat werken. Van lichte scifi tot zwarte komedie, satirische maatschappijkritiek, een vleugje romantiek, en waar het kan zelfs nog enig provocerend effectbejag. Allemaal gecombineerd met een aanhoudend dreigende ondertoon, een prachtig gestileerde cinematografie vol langgerekte shots en een overdonderende soundtrack die steeds sporadisch weer op komt zetten.
De grootste kracht schuilt echter in de manier waarop Lanthimos de kijker aan het denken weet te zetten. Buiten alle absurditeiten zou je kunnen vergeten dat het uiteindelijk de maatschappij is die hier een spiegel voor wordt gehouden. Zijn wij namelijk echt zo anders dan al die zakelijke hotelgasten hopeloos op zoek naar een partner met gemeenschappelijke eigenschappen wanneer we rondneuzen op datingsites of swipen door een tinderdatabase? Wat maakt überhaupt dat twee individuen besluiten een leven te delen? Zijn we op zoek naar een relatie uit noodzaak tot liefde, of is het simpelweg verworden tot een sociale constructie? Stuk voor stuk vraagstukken waar je na afloop van dit eigenaardige kunstwerkje nog lang op door zult kauwen.
