Het huidige politieke klimaat in Polen is zeer ongunstig voor de LHBTQIA+-gemeenschap. Hoewel veel van de anti-LHBTIQA+-zones van een paar jaar geleden inmiddels zijn opgeheven, is Polen nog steeds een tamelijk onvriendelijk land voor niet-hetero's. Elephant, niet te verwarren met Gus Van Sants gelijknamige film uit 2003, laat zien wat die sociale onderdrukking met iemand doet.
Bartek woont op een paardenboerderij met zijn moeder. Terwijl hij verschillende banen heeft om zijn moeder en boerderij te onderhouden, neemt zijn moeder alle beslissingen. Omdat Bartek erg gehecht is aan het familiebedrijf, heeft ze hem daarmee ook in haar greep. Ze is zo controlerend en manipulatief dat Bartek bij al zijn beslissingen rekening houdt met zijn moeder.
Wanneer Bartek Dawid ontmoet komt hij in een existentiële crisis terecht. De avontuurlijke drift van Dawid staat haaks op het plattelandsleven van Bartek. Dawid is een singer-songwriter en heeft veel gereisd, terwijl Bartek altijd in zijn nietszeggende dorpje is gebleven. Desalniettemin vallen ze als een blok voor elkaar. Hierdoor krijgt Bartek de drang om, met of zonder Dawid, meer van de wereld te zien.
Het wordt al snel duidelijk dat Barteks omgeving zijn beperkte wereldbeeld representeert. Suggestie is dat zijn avontuurtje met Dawid zijn eerste echte seksuele en romantische ervaring is. Dat betekent ook dat hij voor het eerst in zijn leven reden heeft om níét in het dorp te blijven. Maar dat betekent ook dat hij zijn moeder en de boerderij, waar hij zijn leven aan heeft gewijd, moet achterlaten.
Barteks wereldbeeld wordt steeds meer uitgedaagd. Niet alleen door nieuwe ervaringen, maar ook door de homofobie in het dorp. Dat innerlijke conflict wordt prachtig weerspiegeld in de stille maar krachtige performance van Jan Hrynkiewicz. Zijn gepijnigde blik zegt alles over zijn emoties en persoonlijke potentie. De boerderij, zijn moeder en de dorpscultuur houden hem echter op zijn plek en hij heeft geen idee hoe hij daarmee om moet gaan.
Mooie beelden illustreren het verhaal, maar geven ook het gevoel dat de film nadrukkelijk is gemaakt om te scoren op filmfestivals. Elephant zit technisch goed in elkaar, maar in feite is het een queerverhaal dat we al honderden keren gezien hebben. Op zich is dat niet verkeerd, maar het maakt de film weinig uniek, terwijl de politieke omstandigheden in Polen daar wel een sterke aanzet toe hadden kunnen geven.
Er valt weinig aan te merken op Elephant, maar afgezien van het acteerwerk en sfeervolle omgeving springt niks erboven uit. Het symbolisme is aardig, maar niet genoeg voor iets memorabels. Door het formulematige verhaal en een filmstijl die de checklist voor onafhankelijke films lijkt te volgen, is de impact van korte duur.
