Drie jaar geleden mochten de makers van The Cove een Oscar in ontvangst nemen voor hun schokkende documentaire. Met hun portrettering van de Japanse dolfijnenjacht en alle bloederige taferelen die dit met zich meebracht werd de consumptie van dolfijnenvlees in het Aziatische land aan de kaak gesteld. Bovendien werd in één klap afgerekend met het idyllische en romantische beeld van het dolfinarium. Flipper mocht dan de indruk wekken het enorm naar zijn zin te hebben en met alle plezier van de wereld kunstjes lijken uit te voeren, de werkelijkheid is een stuk grimmiger. De zeezoogdieren werden in een Japanse baai in het nauw gedreven en op bloederige wijze afgeslacht voor hun vlees en gevangenschap in het dolfinarium. Als je na het zien van The Cove nog niet voldoende aversie tegen dolfinaria had ontwikkeld, dan zou Blackfish wel eens de doorslag kunnen geven.
Het grote broertje van de dolfijn, de orka, heeft het minstens net zo zwaar al belandt hij nog net niet op het bord. Het voorkomen van de zwart-witte zwaardwalvis is een stuk serieuzer en dreigender dan dat van de dolfijn. Dolfijnen hebben nog de vette pech dat ze door hun mimiek en gekir altijd lijken te lachen. De orka is een gevaarlijk zeeroofdier met opmerkelijke sociale kwaliteiten. Een duiker vertelt het emotionele verhaal van de vangst van een groep jonge orka's die in het nauw gedreven werd. Hun ouders, ooms en tantes vluchtten niet, maar bleven uit solidariteit op enkele meters afstand in de buurt toen de jonge dieren gevangen werden. De kleuterorka's overleefden het niet en moesten opengesneden en opgevuld met stenen worden om vervolgens naar de zeebodem afgezonken te worden.
Alsof de ellende rondom de vangst nog niet erg genoeg is, is de reikwijdte van Blackfish nog veel groter. Dit is ook waar hij een andere weg inslaat dan The Cove. Er zijn de afgelopen decennia zeker zeventig gevallen bekend van incidenten waarbij trainers in dolfinaria de dood vonden, zeer ernstig letsel opliepen of ternauwernood hieraan ontsnapten. De zeeparken, waarvan het Amerikaanse Sea World veruit het grootst en het bekendst is, veegden de incidenten graag onder het denkbeeldige tapijt. De orka is in hun optiek een onschuldig en vreedzaam dier en het is eigenlijk altijd aan de trainer te wijten dat er ongelukken plaatsvonden. Veel voormalige trainers en wetenschappers zijn het er echter over eens dat het de gevangenschap van de dieren en de complete wanhoop die hieruit voortvloeit is die ze tot dit gedrag beweegt. Het orkamannetje Tilikum is een opmerkelijk geval. Hij zorgde in de jaren negentig voor een fataal ongeluk in Canada. Desondanks kocht Sea World in Florida Tilikum waar hij drie jaar geleden trainster Dawn Brancheau een gruwelijke dood bezorgde.
Het is wel een wat eenzijdig verhaal. Enerzijds kan documentairemaakster Gabriela Cowperthwaite hier weinig aan doen, omdat Sea World niet wilde meewerken. Het enige tegengas dat gegeven wordt, komt van een voormalig trainer. Anderzijds pepert ze haar boodschap er flink in. Ondanks het gebrekkige hoor en wederhoor slaagt de filmmaakster er wel in een fascinerende geschiedenis van Tilikum te schetsen en de vele verkeerde beslissingen die de op geld beluste mens hierin heeft genomen. De beelden waarin trainers zijn overgeleverd aan de grillen van de orka's zijn schokkend en fascinerend tegelijk. Enig effectbejag zit er wel bij, want Blackfish wordt haast als een thriller gepresenteerd. Ronduit stuitend is de wijze waarop Sea World de ongelukken in de zwemvliezen van de trainers probeert te schuiven. Aangrijpend en hartverscheurend zijn de verhalen over moederorka's die huilen als hun kalveren hen ontnomen worden.
De rechtszaak van de arbeidsinspectie tegen Sea World loopt nog steeds in hoger beroep. De voornaamste conclusie van deze indrukwekkende documentaire is toch wel dat fijngevoelige dieren als orka's gewoon in het wild thuishoren.
