The Double
Recensie

The Double (2013)

Jesse Eisenberg speelt een ijzersterke dubbelrol in deze sfeervolle film gebaseerd op werk van Dostojevski.

in Recensies
Leestijd: 2 min 41 sec
Regie: Richard Ayoade | Cast: Jesse Eisenberg (Simon/James), Mia Wasikowska (Hannah), James Fox (The Colonel), Cathy Moriarty (Kiki) e.a.| Speelduur: 93 minuten | Jaar: 2014

Jesse Eisenberg heeft zich de laatste jaren als acteur van heel verschillende kanten laten zien. Zo nerdy als hij in Zombieland was, zo zeker is hij in Now You See Me. In The Double laat Eisenberg zich van beide kanten zien als kantoorklerk Simon en zijn dubbelganger James.

Deze Simon is een fragiele en onzekere man, die een monotoon bestaan leidt. Zijn enige lichtpuntje vormt collega en overbuurvrouw Hannah. Zij ziet hem echter niet staan en Simon voelt zich machteloos, opgesloten in een maatschappij waarin hij niet meetelt. Dan wordt Simon voorgesteld aan zijn nieuwe collega James. Voor hem een enorme schok, want deze man is qua uiterlijk (en zelfs kleding) zijn evenbeeld. Maar qua gedrag is James totaal het tegenovergestelde van Simon. James is zelfverzekerd, populair en doet het goed bij de dames. Voor Simon is het een rare gewaarwording om min of meer zichzelf te observeren, zoals hij stiekem altijd heeft willen zijn. In eerste instantie neemt James de onhandige Simon op sleeptouw door samen de bloemetjes buiten te zetten. Hij geeft hem advies over Hannah en de komst van de dubbelganger lijkt het beste dat Simon ooit is overkomen. Maar na een tijdje blijkt dat James zijn leven steeds meer over begint te nemen, zonder dat Simon hier iets tegen kan doen.

The Double is losjes gebaseerd op Dostojevski's gelijknamige novelle en de sfeer hiervan is treffend vertaald naar het doek. Waar Dostojevski voor beklemming weet te zorgen met zijn benauwende schrijfstijl, doet regisseur Ayoade dat met grimmige kleuren, schaduwen en een focus op achtergrondgeluiden, zoals het dreunen van de machines op de werkvloer, hysterische en duistere muziektonen of piepende remmen. De tijdsgeest die wordt geschetst is moeilijk te plaatsen, wat bijdraagt aan de sfeer van de film. Het voelt aan als een mix van de Sovjettijd, jaren veertig en tachtig in één. Maar ondanks de depressieve en stoffige wereld waarin het verhaal zich afspeelt, en het zware bronmateriaal, zit er toch ook een hoop (met name zwartgallige) humor in The Double. Dit komt met name voort uit de absurde situaties waarin James niet wordt opgemerkt. Op de werkvloer wordt hij bij binnenkomst gevraagd wie hij is. “Ik werk hier al zeven jaar,” is zijn antwoord. Als Simon zijn moeder een promotiefilmpje van zijn werk laat zien, waarin hij zelf duidelijk in beeld komt, vraagt ze wie van de mensen hij was. “Die ene die op mij lijkt,” zegt Simon. Het doet je als kijker grinniken, maar het draagt tegelijkertijd bij aan het troosteloze gevoel dat het personage je bezorgt.

De film is soms verwarrend, waarin werkelijkheid en fantasie moeilijk zijn te scheiden, maar dat is ook de bedoeling. Toch blijft het fascinerend en spannend. Dat is met name te danken aan het werkelijk uitstekende acteerwerk van Eisenberg. De twee personages die hij neerzet, zijn zo verschillend en compleet uitgewerkt, dat je elke keer meteen weet welke van de twee je in beeld ziet alleen al aan de houding of de blik in zijn ogen. The Double is zeker geen lichte kost, maar wel een uiterst originele film van een hoog artistiek niveau.