Hank Palmer is de laatste die zich iets aantrekt van wat anderen van hem vinden. De onstuitbare advocaat zegt waar het op staat en het is mooi meegenomen als hij de ander daarbij voor zijn eigen plezier flink kan treiteren. Palmer is zo iemand die de waarheid durft te zeggen, ook als een ander die liever niet wil horen. Hij geeft toe dat de witteboordencriminelen die hij vrijpleit naar alle waarschijnlijkheid schuldig zijn en dat hem dat niets doet: Innocent people cant afford me.
Als hij wegens familieomstandigheden terugkeert naar zijn geboortedorp, naar zijn ouders en zijn broers, wordt hij geconfronteerd met alles wat hij destijds ontvlucht is. De onaantastbare advocaat uit Chicago trekt zich namelijk wel degelijk iets aan van andermans mening. Sterker nog, hij blijkt zelfs diep gekwetst. De moeizame en destructieve relatie met zijn vader is de reden voor zijn vertrek, inmiddels jaren geleden. En nu wordt zijn vader, de plaatselijke rechter (een rol van Robert Duvall), verdacht van moord. Palmer probeert de waarheid boven tafel te krijgen en vader en zoon komen zowel nader tot elkaar als recht tegenover elkaar te staan, niet alleen binnen de muren van het ouderlijk huis maar ook ten overstaan van de jury in de rechtszaal.
The Judge kan bogen op een indrukwekkende lijst acteurs: Robert Downey Jr., Robert Duvall, Billy Bob Thornton en Vincent DOnofrio. Met name de eerste twee krijgen alle ruimte om te schitteren. Downey Jr. is irritant, ontroerend, onverzettelijk en kwetsbaar tegelijk. Zijn komisch talent en timing staan buiten kijf. Met Hank Palmer weet hij een slagvaardige, maar tevens gekwetste verloren zoon neer te zetten.
Regisseur David Dobkin (Wedding Crashers, Shanghai Knights) neemt de tijd om de personages te introduceren en om de verhoudingen binnen het gezin duidelijk te stellen. De familie Palmer is een disfunctioneel en met een hoop oud zeer behept gezin dat bezit van je neemt. De onderhuidse spanning is, vanaf het moment dat Palmer is teruggekeerd, constant voelbaar.
Het is knap hoe Dobkin het verhaal uiteenzet. Alles wat zich in het verleden afgespeeld heeft, ontvouwt zich gedurende de film voor de ogen van de kijker, maar het verhaal speelt zich alleen af in het heden. De kijker komt het te weten zonder voice-over, zonder tijdssprongen en vrijwel zonder flashbacks. We reconstrueren de geschiedenis door middel van de gedragingen van de hoofdpersonages, hun omgang met elkaar en door de dialoog. Toch wordt die dialoog nergens uitleggerig. De tekst is juist sterk en afgemeten, met geen woord teveel. Dat wat (aanvankelijk) verzwegen wordt, is tussen de regels door van meet af aan voelbaar en bepalend. Zo grimmig als in een familiedrama zoals Festen wordt het nergens, zo hysterisch als in het eveneens dit jaar verschenen August: Osage County evenmin.
The Judge is bovenal een relationeel drama, maar daarnaast ook een rechtbankdrama. Bovenop de gemankeerde vader-zoonrelatie is er de moordaantijging, die een wisselwerking met elkaar aangaan, maar daarbuiten zijn er nog meer subplots. Ze zijn overbodig. Naast iets te vol zijn de scènes soms ook iets te aangezet en dan balanceert het drama op het randje van melodrama. Dit is het geval in de eerdergenoemde schaarse flashbacks, die verschijnen in de vorm van een herinnering of in afgespeelde familievideos. Zoals de regisseur meent die te moeten versterken met aanzwellende muziek, zo vindt de bom die uiteindelijk barst tussen vader en zoon plaats in de allegorische context van een allesvernietigende storm die rond het ouderlijk huis raast. Dosering is niet Dobkins sterkste kant, maar spannend, geestig en ontroerend is zijn film zeker.
De film heeft knap uitgewerkte personages, voortreffelijke vertolkingen, een slimme opbouw en een goede spanningsboog. The Judge is een portret van een levensechte familie, waar de verhoudingen op scherp komen te staan zodra het zwarte schaap terugkeert binnen de muren van het ouderlijk huis. Een geslaagd en gelaagd drama.
