Computerwetenschappers werken hard aan de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie. Dat niet iedereen dat zon goed idee vindt, bleek recent nog, toen vermaard natuurkundige Stephen Hawking en SpaceX-baas Elon Musk daarvoor waarschuwden. Zij stelden dat de ontwikkeling van een zelfbewuste computer wel eens het einde van de mensheid kon inluiden. Desalniettemin komt de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie steeds dichterbij. Alex Garland, schrijver van het boek The Beach en recent het scenario van Dredd, neemt met regiedebuut Ex_Machina een standpunt in deze ingewikkelde discussie in.
Centraal in de film staat de jonge programmeur Caleb, die werkzaam is voor s werelds grootste zoekmachine. Hij wint een wedstrijd en mag een week doorbrengen in het verafgelegen en futuristische huis van baas Nathan. Wat begint als een toffe week in een idyllische omgeving, blijkt al snel veel meer. Caleb wordt gevraagd om de door Nathan gemaakte robot Ava te onderwerpen aan een Turingtest. In deze test - bedacht door de wiskundige computerpionier Alan Turing die dankzij The Imitation Game een fraaie revival geniet - draait het om de vraag in hoeverre de robot over menselijke eigenschappen beschikt. Al snel blijkt dat Nathan en Ava er allebei hun eigen plannen op nahouden en dat vormt het begin van een interessante relatie.
Eén van de uitgangspunten van Ex_Machina is de menselijke emotie. Garland redeneert in zijn zelfgeschreven scenario dat het scheppen van gevoelens voor een computer weleens de makkelijkste manier zou kunnen zijn om te overtuigen van kunstmatige intelligentie. Gevoelens maken immers blind en dat is precies wat er gebeurt in deze productie. Daarmee toont de film op sommige manieren raakvlakken met het vorig jaar verschenen Her, waarin Joaquin Phoenix gevoelens kreeg voor zijn computer.
Veel meer overeenkomsten zijn er overigens niet tussen deze films, want waar Her het beste omschreven kan worden als een romantisch drama, neigt Ex_Machina meer naar een psychologische thriller. Dat niemand kan worden vertrouwd zorgt voor een interessant uitgangspunt. Garland neemt alle tijd om het geheel op te bouwen en dat maakt de kijkervaring des te beter. Ook het geweldige acteerwerk van de Zweedse Alicia Vikander zet een flinke stempel op de film. De prachtige vrouw is van oorsprong ballerina en weet die achtergrond te gebruiken voor de rol van Ava. Elke beweging die de robot maakt, is subtiel en doordacht, maar tegelijk natuurlijk. Het maakt haar rol bijzonder overtuigend en Garland had geen perfectere actrice kunnen casten voor de rol. Ook tegenspelers Domnhall Gleeson en Oscar Isaac spelen de sterren van de hemel. Vooral de veelzijdigheid van Isaac blijft verbazen.
Ex _Machina kent weinig zwakke momenten, waarvan het einde er helaas één is. Dan verliest Garland zich in de opgebouwde spanning en verwordt de film tot een soort herhalingsoefening van soortgelijke genrefilms. Toch maakt de combinatie van sterk acteerwerk, actuele thematiek, prachtige visuele effecten en een goed verhaal Ex_Machina een meer dan geslaagd regiedebuut.
