In een tijdperk waarin capes en superschurken de dienst uitmaken in de bioscoop, is de titel van de tragikomische roadmovie Captain Fantastic op zijn zachtst gezegd misleidend. Buiten het feit dat het hoofdpersonage op het affiche gehuld gaat in een opvallende rode outfit, heeft de tweede speelfilm van schrijver-regisseur Matt Ross weinig gemeen met een superheldenfilm. In plaats daarvan levert Ross een hartverwarmende komedie en familiedrama, dat de kijker hardop filosofische vraagstukken voorlegt over ouderschap en opvoeding in de moderne samenleving, gedragen door een fantastische vertolking van Viggo Mortensen.
Ben en zijn vrouw Leslie keerden de moderne maatschappij jaren geleden de rug toe en verkasten naar een afgelegen hut midden in de Noord-Amerikaanse natuur, ver weg van de bewoonde wereld. Hun idealen droegen ze over aan hun zes kinderen - ieder met een eigen unieke, zelfbedachte naam - evenals alle cruciale vaardigheden om te kunnen overleven in de wildernis. Ook krijgen de kinderen uitgebreid les in allerlei verschillende gebieden: van filosofie tot geschiedenis, natuurkunde, biologie of literatuur, vaak op een niveau van ver boven hun leeftijdscategorie. Wanneer de moeder des huizes in slechte gezondheid in een ziekenhuis aan de andere kant van het land beland, is het nog maar de vraag hoeveel de kinderen aan hun kennis en opvoeding zullen hebben in het grote daarbuiten.
Het is een plot dat vaag een beetje doet denken aan een soort cross-over tussen feelgood Little Miss Sunshine en Into the Wild, in het geval dat Christopher McCandless ooit besloten had een gezin te stichten in de wildernis en jaren later weer terug de beschaving in te trekken. Evenals de eerstgenoemde van die twee titels biedt Captain Fantastic een aardige mix tussen drama en komedie. Veel van de komische momenten vloeien voort uit de scènes waaruit blijkt dat het kroost buiten hun uitstekende kennis en fysieke conditie op sociaal vlak nog de nodige kennis en ervaring ontberen - bijvoorbeeld wanneer de oudste zoon Bodevan op ongemakkelijke wijze een leeftijdsgenote het hof probeert te maken. Tegelijkertijd neemt Ben zelf echter geen blad voor de mond wanneer zijn kinderen een vraag hebben, wat resulteert in een even hilarische als botte uitleg over de bloemetjes en de bijtjes voor zijn jongste telg, nota bene aan de hand van Nobokovs controversiële roman Lolita.
Het middelpunt van de film is echter de fantastische vertolking van Viggo Mortensen als vader Ben, die als een kapitein zijn kinderen door de samenleving probeert te navigeren. Aan de ene kant heeft de afgesloten manier waarop hij zijn eigen, tamelijk socialistische kijk op het leven en bijkomende afkeer van consumentisme, kapitalisme, regels en afhankelijkheid aan zijn kinderen probeert door te geven haast iets weg van een commune. Tegelijkertijd slaat de twijfel toe wanneer blijkt hoe bijzonder veel fitter en pienterder de kinderen blijken dan hun videogame- en smartphoneverslaafde leeftijdsgenootjes, die nog niet in staat zijn de meest basale geschiedkundige feitjes uit te leggen: is Ben nou zo gek of de wereld om hen heen? Of schuilt er wellicht nog een andere motivatie achter zijn onorthodoxe opvoedmethodes?
Genoeg gedachtestof om over na te denken dus, zeker wanneer in de laatste akte toch een keerzijde lijkt te zitten aan de iets te roekeloze aanpak die Ben hanteert. Wellicht is dit ook het punt waarin regisseur Ross iets te langdradig naar een te netjes afgewerkt einde toe probeert te werken. Hij had iets sterker stelling kunnen nemen in de vraagstukken die hij zelf oproept. Een klein puntje van kritiek, maar het doet gelukkig weinig afbreuk aan de warmte, humor en emotie die Captain Fantastic teweeg weet te brengen. Een schitterend gezongen uitvoering van Sweet Child O'Mine aan het slot is hierbij de kers op de taart. Een prachtige viering van het leven, onafhankelijkheid en excentriciteit.
