Regie: Emma Cooper | Speelduur: 101 minuten | Jaar: 2022

Er is een beroemde anekdote over de vermaarde schrijver Truman Capote die halverwege de jaren vijftig in New York met zijn vriendin Norma Jean Baker over straat liep. Niemand sloeg acht op het stel totdat de vrouw aanbood: "Zal ik haar doen?" Haar jas ging uit, ze nam een pose aan en opeens werd ze omringd door honderden voorbijgangers die haar ademloos aanstaarden. Norma Jean was veranderd in Marilyn Monroe, de beroemdste actrice aller tijden.

Over de vraag of Monroe een goede actrice was zijn de meningen verdeeld. Ze is zeker beter gaan acteren toen ze op het toppunt van haar roem met grotere regisseurs als Billy Wilder en George Cukor ging samenwerken. De jaren ervoor was ze uitgegroeid tot een combinatie van 'America's sweetheart' en 'the girl next door'. Haar platinablonde haar en wulpse voorkomen waren zorgvuldig gecultiveerd tot haar handelsmerk. Toch was het een geen dom blondje, maar een slimme vrouw die wist te spelen met haar imago.

Maar haar succes en status hadden een keerzijde, zo bleek al uit de vele biografieën die over de actrice zijn verschenen en nu ook uit de documentaire The Mystery of Marilyn Monroe: The Unheard Tapes. Ze werd als kind van weeshuis naar pleeggezin gesleept en wist nauwelijks met mensen een band op te bouwen. Dit uitte zich op volwassen leeftijd niet alleen in een drang naar aandacht en erkenning, maar ook in turbulente relaties. Met honkballer Joe DiMaggio, schrijver Arthur Miller en natuurlijk met de Kennedy-broers. Niet voor niets wist Monroe een vriendschap op te bouwen met een psychiater.

Uitgangspunt van de docu is opheldering geven over de mysterieuze omstandigheden waaronder Monroe op zesendertigjarige leeftijd stierf, dit jaar zestig jaar geleden. Ze werd gevonden in haar bed met een telefoon in haar hand en een pot slaappillen op haar nachtkastje. Het zag er haast geënsceneerd uit. Was het zelfmoord of een ongelukkige overdosis? Of was de actrice inmiddels zo politiek gevaarlijk geworden dat ze uit de weg geruimd moest worden? Monroe was namelijk niet alleen verweven met de Kennedy's, maar werd ook door de FBI in de gaten gehouden.

Centraal staat de Ierse journalist Anthony Summers die in 1982 zijn research voor zijn boek over Monroe begon. Aanleiding was het heropende onderzoek naar de dood van de ster. Voor zijn boek maakte Summers honderden uren aan geluidsopnames van alle betrokkenen, waaronder de genoemde psychiater en diens familie. Deze opnames zijn nu voor het eerst te horen, waarbij telefoongesprekken worden nagespeeld en geplaybackt door acteurs. Het blijkt een begrijpelijke maar potsierlijke kunstgreep om de docu van beelden te voorzien.

De hamvraag laat lang op zich wachter. Er wordt ruim een uur uitgetrokken voor het uiteenzetten van de carrière, persoonlijkheid en de vele relaties van Monroe. Het is niet alleen informatie waarvan je mag veronderstellen dat de kijker daar wel enige weet van heeft, maar deze dient vooral om te verdoezelen dat er uiteindelijk niet zo heel veel opheldering valt te geven over de dood van de actrice. Dat is geen spoiler, want als het echt tot iets had geleid in de jaren tachtig dan had iedereen het geweten.

Het gevoel dat dan ook overblijft is dat van oude wijn in nieuwe zakken en mosterd na de maaltijd. Er worden allerlei balletjes opgeworpen, die voornamelijk verband houden met het tijdsbeeld, waarin de misdaad hoogtij vierde, vakbondsleider Jimmy Hoffa er een bedenkelijke reputatie op nahield en de Cubacrisis op de loer lag. The Mystery of Marilyn Monroe draait dus niet zozeer om het ontrafelen van de ware toedracht van haar dood, maar meer om het neerzetten van de opkomst en ondergang van een icoon.



The Mystery of Marilyn Monroe: The Unheard Tapes is te zien bij Netflix.