Enkele jaren geleden raakte een Bulgaarse lerares zo diep in de problemen dat ze een bank overviel. Het ongelukkige voorval inspireerde de Bulgaarse filmmakers Kristina Grozeva en Petar Valchanov tot het maken van The Lesson. De productie draaide begin dit jaar al in Nederland tijdens het Internationaal Film Festival Rotterdam en beleeft nu zijn landelijke première.
The Lesson begint in een klaslokaal. We zien Nadezha, lerares Engels, voor de klas staan. Eén van haar jonge leerlingen heeft geld gestolen en Nade wil de dader vinden. Ze grijpt het voorval aan om de klas een waardevolle levensles bij te brengen, maar de dief geeft zich niet zomaar gewonnen. Het incident in de klas valt echter in het niet bij het probleem dat Nade thuis blijkt te hebben. Haar nietsnut van een echtgenoot, Mladen, heeft namelijk het geld dat nodig was om de hypotheek af te lossen, uitgegeven aan onderdelen voor een kapotte caravan die hij al jaren tevergeefs probeert te verkopen.
Dankzij de ondoordachte actie van Mladen, die wel heel lief is voor hun kindje, maar financieel noch intellectueel iets bijdraagt aan het gezin, dreigen ze het huis te verliezen. Aan Nade de moeilijke taak tijdig geld te vinden, wat bemoeilijkt wordt door het naderende weekend. Toch lijkt Nade zich in het begin niet druk te maken om de geldproblemen. Ze is natuurlijk kwaad op haar man, maar moet nog geld krijgen voor freelance vertaalwerkzaamheden. En anders zou haar rijke vader kunnen bijspringen. Wat makkelijk op te lossen lijkt, blijkt al gauw extreem ingewikkeld, want Nade krijgt met de ene na de andere tegenslag te maken.
Waar Nade in eerste instantie alles goed doordacht doet, breken haar emoties soms door die kalme façade. Het spel van actrice Margrita Gosheva is daarbij essentieel, want Nade toont zich uiterlijk niet als een uitbundige en emotionele vrouw. Het zijn echter de kleine spiertjes die in haar gezicht vertrekken, die de werkelijke emoties onthullen. Deze subtiele manier van gevoelens overbrengen, is een genot om te zien en houdt je blik aandachtig gefocust op het gezicht van Gosheva.
Regisseurs Grozeva en Valchanov kozen ervoor om The Lesson van een documentaireachtige laag te voorzien door sommige mensen zichzelf te laten spelen. Zo zijn de bankmedewerkers dat in werkelijkheid ook. Het inzetten van amateurs geeft de film nog meer lading, helemaal als je in gedachten houdt dat het verhaal uit het echte leven gegrepen is.
Een vergelijking met een film van de gebroeders Dardenne is op zijn plaats. Zij regisseerden in 2014 het goed ontvangen Deux Jours, Une Nuit, dat ook over de gevolgen van de economische crisis handelde. De hopeloosheid van sommige situaties wordt ook in The Lesson pijnlijk duidelijk. Het grote verschil is dat The Lesson de nodige humor en spanning heeft en daardoor een fijnere zit is. Eén van de mooiste scènes laat zien hoe Nades auto stuk gaat en ze door een veld moet rennen in een poging op tijd haar betaling te kunnen maken. De keuzes van cinematograaf Krum Rodriguez geven dit soort scènes nog eens extra cachet.
Met The Lesson laten filmmakers Grozeva en Valchanov zien dat het er goed voor staat met de Bulgaarse cinema. Hun film over economische problemen kan zich makkelijk meten met een eerder verschenen werk van de gebroeders Dardenne en heeft zelfs een wat subtielere verhaalopbouw. Mede door het zeer knappe spel, de actuele thematiek en eigentijdse aanpak, is The Lesson een prachtige film geworden.
