De jonge, ambitieuze advocaat Caspar Leinen neemt een op het eerste gezicht nietszeggende pro bono-klus als raadsman van een moordenaar, een zekere Collini. In het eerste uur van deze Duitse film ontvouwt zich dan ook een - eveneens op het eerste gezicht - nietszeggend rechtbankdrama. Leinen blijkt lang niet altijd bekend met de rechtbanketiquette, of blijkt in elk geval lang niet altijd bereid zich er aan te houden. Daarnaast is de advocaat van de tegenpartij zijn voormalige universiteitsprofessor. Echter, hoe dieper Leinen in de zaak duikt, hoe minder het nog gaat om de lessen die hij als groentje kan trekken. Het gaat om de niet te negeren geschiedenislessen van een natie.
Het slachtoffer van Collini is de bejaarde industriemagnaat Hans Meyer, die zo rond de eeuwwisseling van onbesproken bedrag is. Waarom de Italiaanse Collini, zelf ook al ruim een halve eeuw oud, speciaal naar Duitsland is gekomen om Meyer te liquideren is een raadsel. Veel wil hij er niet over kwijt. Zelfs tegen zijn advocaat kan er niet veel meer van af dan kort hoofdschudden of bevestigend knikken. Het onderzoek van Leinen naar de beweegredenen van zijn moordende cliënt brengen hem zelfs tot in een klein Italiaans dorpje. Tegen ieders advies in, van zowel nabestaanden als moordenaar, gaat hij tot het uiterste om de onderste steen boven te krijgen.
Die onderste steen blijkt echter zo smerig dat niemand in de raadszaal hem met de blote handen aan wil raken. Wie na dit eerste uur Duitse krimi, waarin de clichés elkaar soms in een wel heel hoog tempo opvolgen, de film nog de volle aandacht gunt, zal daarvoor zeker beloond worden. Natuurlijk, deels zijn de clichés belangrijk om deze boekverfilming smeuïg te houden en de persoonlijk geworden strijd van Leinen kracht bij te zetten. Maar de autoritten door regenachtige nachten en de intens gerookte sigaretten in uit baksteen opgetrokken achterkamers doen vaak wel erg veel denken aan Derrick en Baantjer.
Tegelijkertijd maakt dit Der Fall Collini een wolf in schaapskleren. Het zorgt voor een weliswaar ontspannen maar toch respectvolle omgeving voor het aankaarten van oorlogsmisdaden. Of die misdaden nou zijn begaan in het heetst van de strijd, of jaren later in een overheidsgebouw. De vragen over die misdaden, over gerechtigheid en over de omstandigheden waaronder mensen grote beslissingen moeten nemen gaat de film dan ook niet uit de weg. De echte zaak is niet die van Collini, zo blijkt als Der Fall Collini de nietsvermoedende kijker zijn ware gezicht toont.
Het in het eerste uur nauwgezet volgen van het leerproces van de jonge Leinen blijkt vooral nodig om ook het publiek langzaam wegwijs te maken in de juridische logica en de rechtsgeschiedenis die cruciaal zijn in de historische controverse die dit verhaal aan het licht wil brengen. Het blijken de inleidende tikjes die de film nodig heeft om het publiek daar te krijgen waar het de genadeklap toegediend kan krijgen. Hoe onmisbaar die les ook is, het is jammer dat je er eerst een uur weinig inspirerende krimi voor moet uitzitten.
