Een enorme massa mensen. Doodskisten die als houten vlotten over deze menigte deinen. Hysterisch schreeuwende familieleden die worden verscheurd door woede en verdriet. Deze beelden staan op het netvlies gebrand als het gaat om het conflict tussen Israël en Palestina. Met Lemon Tree is het gelukt om deze altijd aanwezige strijd aangrijpend bloot te leggen op microniveau; dat van ruzie met de buren.
Het verhaal is geregisseerd, geschreven én geproduceerd door de Israëlische filmmaker Eran Riklis van wiens hand het veelgeprezen The Syrian Bride afkomstig is. Lemon Tree vertelt over de fictieve Israëlische minister van Defensie Israel Navon en diens knappe echtgenote Mira, die zijn verhuisd naar de grens van Israël met de Westbank. Ze worden buren van de Palestijnse weduwe Salma Zidane die na de dood van haar man samen met haar trouwe werknemer Ali moet zien te overleven van haar citroenbomen en een kleine bijdrage van haar zoon uit Amerika. Om de veiligheid van Israel en Mira te kunnen garanderen, wordt Salma door de Israëlische rechtbank de toegang tot haar bomen en daarmee haar bron van inkomsten en herinneringen aan het verleden ontzegd. De verontwaardiging die dit opwekt bij de kijker is de voortstuwende kracht van deze film. Een hysterische massa wekt empathie, een kwetsbare Palestijnse weduwe schept een band.
Anders dan verwacht, velt Riklis geen expliciet oordeel over het conflict. Hij schetst realistische personages die allen vastzitten in hun eigen levenspatroon. De minister van Defensie heeft continue media om zich heen en wil geen gezichtsverlies lijden door een Palestijnse vrouw haar zin te geven. Mira probeert de ideale vrouw te zijn door voor een warm ingerichte thuishaven te zorgen en zich niet in de ruzie te mengen. Salma wil enkel en alleen haar citroenbomen. Wiens veiligheid ook op het spel mag staan. In deze levenspatronen schuilt hun probleem; van beide kanten moeten stappen ondernomen worden wil de vijandigheid kunnen verschuiven. Salma gaat de strijd aan en neemt de jonge en ambitieuze advocaat Ziad Daud in de arm, ze vecht door tot het eind, wat de uitspraak ook moge zijn.
Het intrigerende van deze film is het gebruik van vrouwelijke hoofdpersonages. Hiam Abbass (Salma) combineert onderdanigheid met doelbewust handelen, een vrouw in een hoofddoek is méér dan haar hoofddoek. Rona Lipaz-Michael (Mira) is een zeer getalenteerde actrice die tegelijkertijd kracht en elegantie uitstraalt wanneer ze verscheurd wordt door de innerlijke strijd over welke keuze ze moet maken; haar man of haar gevoel voor gerechtigheid. Het gebruik van vrouwelijke hoofdpersonages mag zeker worden verwelkomd in het filmaanbod. Een film als deze over de problematiek in het Midden-Oosten waar de vrouw weinig medezeggenschap heeft, laat nog eens goed zien waar de mannen mee bezig zijn; hun gelijk proberen te halen ongeacht de uitkomst.
Lemon Tree is een realistisch vormgegeven drama met weinig opsmuk. De cameravoering en stijl zijn ondergeschikt aan de vertelling. Spetterende actie bestaat hier uit het schoonmaken van het armetierige kantoor van je advocaat omdat je hem anders niet kunt betalen. De film toont het conflict in het Midden-Oosten als hetgeen men moet missen: buren op wie je kunt reken in voor- en tegenspoed.
