Afgelopen december won de Deense filmmaakster Pernille Rose Grønkjær (lees ook het interview) met haar documentaire The Monastery Mr. Vig & The Nun de grote prijs op het IDFA: de Joris Ivens Award 2006 ter waarde van 12.500 euro. De jury roemde in haar rapport het perfect uitgevoerde, filmische vakmanschap en de vertelstijl van de maker en noemde Grønkjærs documentaire hun onbetwiste eerste keuze van de achttien films in competitie.
Er was eens in het koude noorden van Denemarken een oud, vervallen kasteel van een man met een woeste baard. Deze Jørgen Vig kocht het kasteel ooit voor een appel en een ei en droomde er sindsdien van om er een klooster in te maken. Door de jaren heen probeerde de zonderlinge pastor er monniken of nonnen voor te interesseren, maar nooit lukte het om die droom te verwezenlijken. Aan de locatie zal het niet hebben gelegen, want het kasteel ligt mooi verscholen in de bossen, ver weg van de corrumperende mensenwereld. Maar nu, aan het einde van zijn leven lukt het de 82-jarige Vig om de aandacht te wekken van de Russisch-orthodoxe kerk: het startpunt van deze documentaire.
Het Russische Patriarchaat stuurt een delegatie van twee nonnen en een klusjesman om onder leiding van zuster Amvrosija het kasteel in Hesjberg te inspecteren. Het slot is na vijftig jaar bewoning met minimaal gepleegd onderhoud een totale bouwval, waar de nonnen argwanend hun ronde doen. Zuster Amvrosija ontpopt zich direct al als een zeer pragmatisch leidster, die staat te popelen om van het kasteel een heiligdom te maken. Na de inspectie en taxatie spreken ze af dat Vig tot de volgende zomer de tijd heeft om enkele noodzakelijke aanpassingen aan het kasteel te doen. Regisseuse Grønkjær volgt Vig gedurende de lange maanden dat hij het kasteel bewoonbaar probeert te maken.
Soms horen we Grønkjær de vragen stellen, en op een bepaald moment zien we haar zelfs meehelpen met een klein klusje. De directe interactie tussen maker en onderwerp geeft The Monastery Mr. Vig & The Nun een heel vertrouwd, persoonlijk gevoel en het zal moeite kosten om Vig niet in je hart te sluiten. Soms open, soms tegenstribbelend, maar altijd mompelend geeft hij antwoord op de openhartige vragen van Grønkjær. Als ze vraagt naar de liefde, vertelt Vig dat het voor hem gewoon een woord is: Ik weet er niets van. Ooit heeft hij wel iets speciaals gevoeld voor een vrouw, maar er zal wel iets mis zijn geweest met haar neus, want daar ben ik heel gevoelig voor.
Het is een vreemde snuiter die Vig en als dan de zomer aanbreekt en de nonnen terugkeren, wordt de kasteelheer onder het oog van de camera sterk op zichzelf teruggeworpen. Zuster Amvrosija is namelijk niet de gemakkelijkste en vele malen besluitvaardiger dan dromer Vig. Hoewel hij zijn kasteel kosteloos ter beschikking stelt, weet Amvrosija dat je met ideeën en praatjes geen klooster bouwt, en zet ze alles op alles om er iets moois van te maken. Haar confronterende en wat dwingende aanwezigheid haalt het bloed onder Vigs nagels vandaan. Als Grønkjær opmerkt dat hij erg boos lijkt op de hoofdnon, bekent Vig: Ik houd nu eenmaal niet van mensen.
Bewust opgezet en gestructureerd als een sprookje presenteert regisseuse Grønkjær in krap anderhalf uur een tijdloos document waarin je van de ene verwondering in de andere valt. Dankzij de warme, persoonlijke aanpak van Pernille Rose Grønkjær wordt het fascinerende verhaal van de excentrieke oude baas een fantastische documentaire en een modern sprookje.
