Een vaste baan als filmjournalist bij een krant. Menigeen droomt ervan al is het zeker geen vetpot. Dat recensent Fred nooit de dagobertducktaks zal hoeven te betalen voor de inkomsten die hij genereert met zijn schrijfsels voor een Ests dagblad had hij op zijn overdrachtelijke klompen kunnen aanvoelen. Maar de creatieve en idealistische kant van de baan is er voor de recensent ook wel vanaf. De pen der kritiek is leeg en de klad zit erin. Freds hoofdredacteur barst uit zijn voegen als hij ziet wat zijn medewerker heeft gebrouwen van de recensie van Terrence Mallicks The Tree of Life. Flikkerig, flikkerig, flikkerige tuin, flikkerige moeder in het flikkerige licht. Flikkerig Amerikaans familiedrama. Flikkerige God waarom heb je mijn kind van me weggehaald? Dat werk. Nadat de krantenbons zijn kantoor kort en klein heeft geslagen zet hij Fred, die hij eerst nog moet wakker maken uit een dutje tijdens werktijd, op straat. Lekkere timing, want Freds vriendin Susanna heeft net ontdekt dat ze zwanger is.
De uit Estland afkomstige filmmaker Veiko Õunpuu werd afgelopen dagen door filminstituut EYE geëerd met een kort retrospectief. Voor hij zich toelegde op het maken van films had de Est een bizarre aaneenschakeling van baantjes en carrières. Slechts drie speelfilms heeft de regisseur op zijn naam staan, waarvan debuut Autumn Ball toch wel de bekendste is. Een werkje van Õunpuu baart altijd opzien, dat kun je zelfs bij drie titels wel stellen. Voor zijn derde heeft hij een atypische underdog in de hoofdrol geplaatst. Een kettingrokende, vrijgevochten journalist met ongekamd haar. Fred taant nauwelijks om zijn ontslag en duikt met zijn artistieke vrienden de kroeg in. Hij lijkt nooit klaar voor volwassenheid en omarmt zijn eigen vrije geest die niemand eronder krijgt. Is hij wel opgewassen tegen het vaderschap als hij zich zelf nog als een kind gedraagt? Zijn vriendin wil de spruit houden, maar de zwangerschap past helemaal niet in Freds plannen. Behoort hij echt tot de generatie niks, waaraan geen verwachtingen maar ook geen verplichtingen kleven?
Õunpuu viert met Fred het heden. Er wordt niet achterom gekeken, maar ook niet naar de toekomst. Niet voor niets liet de cineast zich inspireren door een gezegde van de Inuït over deze gedachte. Tegelijkertijd onderzoekt hij de vraag of verleden en toekomst helemaal niet het heden definiëren. Õunpuus stijl is los en onbezonnen. Fred heeft geen plan anders dan dat hij wil schrijven. Maar afmaken wil hij zijn boek niet, bang voor wat er daarna komt. Hetzelfde lijkt op te gaan voor zijn biograaf die de kijker meeneemt in zijn grillen. Free Range zit vol rake observaties en kenschetsen. Õunpuu hangt op momenten te veel de filosoof uit. Dit vormt een vreemd contrast met Freds levensinstelling en de boodschap die de filmmaker zelf wil uitstralen. Er wordt dan gewicht gegeven aan zaken die juist onbezonnen en onbezorgd horen te zijn. Helemaal consistent is dit lichtabsurdistische drama niet, maar misschien wordt hierbij juist wel aangehaakt bij het motto van Fred zelf aan wiens persoonlijkheid soms ook geen touw valt vast te knopen.
Als je bij drie projecten al mag spreken van een thema dan is het bij Õunpuu wel de zonderling die vecht tegen het regime, zijn sociale en maatschappelijke omgeving of levensfase. Free Range is een eerbetoon aan de vrijheid van de jaren zestig, waarin de enige grenzen die van je eigen moraal en fantasie lijken te zijn. Hierbij gaat de maker alle kanten op. Freds interactie met de aanstaande moeder van zijn kind is buitengewoon liefdevol, maar wel nadat hij net een scheve schaats gereden heeft met een andere vrouw. Uit hun lelijke betonnen flatgebouw kijkt het jonge stel naar een lucht vol vrij vogels. Het zijn deze wrange contrasten in combinatie met de niet te onderdrukken drang naar verlossing die Free Range tot een uniek stuk cinema maken. Bitter, confronterend en cynisch, maar met een levenslustige en geestdriftige hoofdpersoon.
