in Recensies
Update:
Ons geheugen is iets vreemds. Wie ben je nog als je alles vergeet? Wat als je onmogelijk een gebeurtenis, zoals een traumatiserend voorval kunt vergeten? Zijn mensen beter af als ze zo'n moment uit hun geheugen kunnen bannen? Michel Franco stelt die vragen in Memory, maar zoals je dat van de Mexicaanse regisseur kan verwachten geeft hij niet onmiddellijk antwoorden en is het aan de toeschouwer om conclusies te trekken. Bogend op voortreffelijk acteerwerk van Jessica Chastain en Peter Sargaard schildert Franco een fascinerend portret hoe het geheugen ons parten kan spelen.
Memory bevat alle ingrediënten voor een klassiek melodrama, maar pakt uit als een film met een hypnotiserende intensiteit. Franco, regisseur van onder meer Chronic, New Order en Sundown, is dan ook een zeer interessant cineast. Hij filmt heel afstandelijk, graaft altijd diep in zijn personages en biedt nooit een afgesloten eind. Niet toevallig wordt hij vergeleken met Michael Haneke, met wie hij een heel realistisch - volgens sommigen donker - wereldbeeld deelt. Enkel door zijn zwakker uitgewerkte nevenpersonages en in sommige gevallen een gebrek aan focus moet Franco in de Oostenrijkse meester zijn meerdere bekennen.
Franco's geheugenverliesdrama schiet niet bepaald origineel uit de startblokken. Sylvia viert haar veertiende jaar nuchterheid tijdens een AA-bijeenkomst - hoeveel keer hebben we een dergelijke scène al gezien? Wanneer we vervolgens haar dagelijks routine observeren, raken we echter geboeid, want er is 'iets' met deze gesloten vrouw. Ze werkt met gehandicapten, woont in een ruige buurt en zet bij aankomst in haar appartement meteen het alarm aan. Aangemoedigd door haar zus bezoekt ze een reünie van haar oude school, maar veel plezier beleeft ze er niet aan. En dan komt er plots een man naast haar zitten.
Hij volgt haar naar huis en Sylvia voelt zich aanvankelijk bedreigd. De volgende dag staat de man nog steeds voor haar deur. Sylvia beseft dat de zachte Saul geen kwade bedoelingen heeft en van diens broer Isaac verneemt ze dat hij kampt met dementie. Saul weet soms niet wat er eerder is gebeurd en ook niet waarom hij haar die avond volgde. Sylvia, die in haar geheugen duikt, meent te weten waarom, nodigt hem uit voor een wandeling en beschuldigt hem als een donderslag bij heldere hemel van misbruik dat jaren geleden plaatsvond.
De evolutie van het verhaal blijft eenvoudig, maar de relatie van alle personages met hun verleden is complex. Saul eist voor zichzelf een leven op zoals hij zich dat herinnerde. Alleen kan hij zich enkel de dingen van lang geleden voor de geest halen. Sylvia kampt met een traumatische jeugd, maar door dat trauma en de alcohol is haar geheugen mistig geworden. Haar moeder lijkt dan weer in ontkenning te leven - of juist niet - en haar zus beschouwt de herinneringen van een kind als onbetrouwbaar.
Franco toonde maakte eerder indruk door schijnbaar monotone films met mysterieuze personages, zoals Chronic en Sundown, te laten toewerken naar een einde dat door je hoofd blijft spoken. Memory mist die kwaliteit. Er is weliswaar geen concreet einde en je blijft met een paar vragen zitten, maar er is geen intrigerend mysterie dat je dwingt tijdens de aftiteling de film nog eens in je geest af te spelen om te doorgronden wat er nou precies aan de hand was. Het zal voor veel toeschouwers relatief duidelijk zijn wat zich ooit heeft afgespeeld.
Jessica Chastain geeft eindelijk nog eens een vertolking die haar kunnen bevestigt en dat was lang geleden. In haar recente rits commerciële vehikels (X-Men: Dark Phoenix, It: Chapter Two, Ava, The 355) had ze het script noch de regisseur om uit te blinken. Met Franco als schrijver en regisseur lukt dat wel. Ook Peter Sargaard geeft een sterke vertolking. Dat hij de prijs voor beste acteur wegkaapte op het filmfestival van São Paulo, is verdiend. Maar Chastain, die met lege handen naar huis ging, verdiende de prijs nog meer omdat ze de film draagt.
Memory is de ideale film om het werk van Franco te introduceren bij een publiek dat de Mexicaanse cineast nog niet kent. Sommige critici vinden de meeste van zijn vroegere films koud, choquerend, hermetisch en pessimistisch. Maar Memory zit vol tederheid, vertelt een zeer toegankelijk verhaal, vraagt geen gepuzzel achteraf en sluit af met een optimistische noot: een arthousefilm die dus een breder (volwassen) publiek kan aanspreken.
