Sam Fabelman ontdekt op zeer jonge leeftijd dat hij talent heeft voor, en plezier schept in het maken van films. Terwijl hij zichzelf hierin ontwikkelt begint zijn gezin uit elkaar te vallen. Zijn ouders houden van elkaar, maar de een meer dan de ander. Sam is de eerste die ziet waar het misgaat en weet niet hoe hij daarmee om moet gaan. Moet hij zich storten op filmmaken of luisteren naar de waarschuwing van zijn opa: kies voor de mensen om je heen, want als je focust op je kunst creëer je een afstand.
Sam Fabelman = Steven Spielberg. Geen personage waar hij een beetje van zichzelf in heeft gestopt, nee, dit is letterlijk een autobiografische film. De grote lijn van het plot is precies hoe Spielbergs leven als kind verliep. Het is geen sprookje, dus het is mooi dat Spielberg ons een kijkje gunt in zijn privéleven. Een huwelijk dat niet loopt, herhaaldelijk verhuizen naar een andere Amerikaanse staat omdat zijn vader een betere baan krijgt aangeboden, een flinke portie antisemitisme.
In het echt lijkt Steven Spielberg een enorm sympathieke vent. Daarom is het logisch dat Sam Fabelman een sympathiek personage is. Voor een film is hij misschien een té goed mens, want hij wordt er niet erg driedimensionaal van. In de eerste paar minuten is Sam een klein joch dat af en toe iets te snel bang wordt, maar algauw is hij de perfecte zoon: het personage van Sam heeft geen tekortkomingen.
Dat was misschien hoe Spielberg echt was, een lieve en getalenteerde jongen. In deze film over zijn leven maakt hij van zichzelf de feilloze protagonist. Wie is dan de antagonist? Het lijkt erop dat dat moeder Fabelman is. Ze is soms egoïstisch - dat zegt ze op een gegeven moment zelf nota bene - en bij vlagen mentaal niet helemaal gezond. Daarmee is ze het meest interessante personage, en een dikke pluim voor Michelle Williams die deze rol uitmuntend uitvoert.
Het is apart dat Sam een moeizame relatie met zijn moeder heeft, want als je Spielbergs films bekijkt is er vaak wrijving met een vader(figuur). De hoofdpersoon van Jaws is een vader, de hoofdpersoon van Close Encounters is een vader, in E.T. is de hoofdpersoon een jongetje dat moet omgaan met de dood van zijn vader. Er zijn tal van voorbeelden.
Pa Fabelman is een apart figuur: net als Spielbergs echte vader iemand die aan de wieg stond van computerontwikkelingen, ontzettend intelligent maar dodelijk saai, onbeholpen in zijn slechte huwelijk. Maar niet afstandelijk. Is The Fabelmans dan tegelijkertijd een biecht dat Spielberg zijn moeder iets kwalijk neemt? Het is een boeiende blik op een gezin waar creativiteit en logica met elkaar botsen.
In de tweede helft raakt de flow lichtelijk verstoord. Hoewel Sams toewijding aan het filmvak aan bod komt via scènes waarin hij zijn vrienden regisseert, ligt de focus op het gezin. Dat slaat om wanneer Sam in een nieuwe woonplaats naar een middelbare school gaat waar hij stuit op pestkoppen en discriminatie. Zeker niet minder interessant, maar toch voelt het als een plotselinge andere richting. Het is Spielberg echt overkomen en het leidt tot zijn ontdekking hoeveel kracht films kunnen hebben.
De cinematografie van Spielbergs vaste cameraman Janusz Kaminski is strak, maar opvallend standaard. Wederom gedraaid op film in plaats van digitaal, maar er zitten geen opvallende of uitzonderlijk indrukwekkende shots tussen. Componist John Williams haalde duidelijk inspiratie uit pianomuziek die vroeger geluidloze films begeleidde. Het tijdsbeeld van ruim zeventig jaar geleden is geheel overtuigend.
The Fabelmans is een zeer goede film met gebreken, voornamelijk in de vertelling. Toch is het begrijpelijk dat Spielberg het zo dicht mogelijk bij de realiteit wilde houden. Geen verkeerde reden om naar de bioscoop te gaan. Je krijgt een waarheidsgetrouwe blik in de geschiedenis van de regisseur die is geboren met het talent om ons iets te laten voelen via een camera en die Hollywoodfilms nog groter maakte dan ze al waren.
