Regie: Jeff Malmberg | Speelduur: 89 minuten | Jaar: 2022

Drie asymmetrische enigszins afgeplatte bollen. Een grote en daar bovenop twee kleintjes. Het silhouet van Mickey Mouse is een van de bekendste beelden allertijden. Niet voor niets werd de animatiemuis, nota bene tezamen met Adolf Hitler en het Coca Cola-flesje, verkozen tot een van de drie iconen van de vorige eeuw.

En dan te bedenken dat geestelijk vader Walt Disney uit nood met het pientere muisje op de proppen kwam. In de late jaren twintig van de vorige eeuw bezat Walt met zijn broer Roy een kleine animatiestudio in Los Angeles. Toen de zaken slecht gingen werd het duo ook nog eens gedwongen om hun voornaamste figuurtje, Oswald the Rabbit af te staan. Walt bedacht in de trein van Manhattan naar LA de muis en werkte deze samen met animatiekunstenaar Ub Iwerks uit.

Mickey heeft in de loop der decennia, zo blijkt uit de documentaire Mickey: The Story of a Mouse, de nodige veranderingen ondergaan. Want heeft iemand zich weleens afgevraagd waarom het zwart-witte knaagdier opeens geen staart meer had? De officiële lezing is dat Mickey hem na verloop van tijd in zijn rode broek is gaan stoppen, al laten de makers van deze documentaire hun kijkers hiernaar gissen.

Het is wel een beetje een van-de-hak-op-de-tak-verhaal dat regisseur Jeff Malmberg hier vertelt. Volwassenen en kinderen vertellen hoe ze groot zijn geworden of groot hopen te worden met Mickey. Naast de ontstaansgeschiedenis van het Disney-personage zien we ook hoe essentieel en gezichtsbepalend de muis was voor de animatiestudio. Menige keren werd Mickey succesvol opgepimpt als zijn populariteit afnam. Donald Duck en Goofy werden bedacht om het keurige imago van Mickey in stand te houden. De alternatieve kunstscene ging bovendien met het figuurtje aan de haal.

Maar er is ook een schaduwzijde. Uitermate boeiend is de aandacht die Malmberg besteedt aan de oorlogspropaganda die Disney maakte tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het is een doorgaans onderbelicht thema, waar hier met een rotvaart doorheen wordt gegaan. Ook maakte Disney zich met zijn Mickey Mouse-filmpjes schuldig aan racisme door de muis bijvoorbeeld te laten optreden met blackface. Het siert Malmberg dat hij deze keerzijde niet onderbelicht laat. Met de kennis van nu en voortschrijdend inzicht zijn dergelijke elementen volstrekt ondenkbaar.

Als rode draad door deze anderhalf uur klokkende docu loopt de missie van drie animatiekunstenaars, die aan grote titels als Aladdin, Pocahontas en Hercules hebben gewerkt, om een filmpje van een minuut te maken waarin de vele gedaantes van Mickey Mouse in elkaar overvloeien. Hun inspanningen laten zien wat voor prachtig ambacht het traditionele handgetekende animatiewerk toch is.

In 2028 is Mickey Mouse precies een eeuw onder ons. Hij heeft alle veranderingen om ons heen doorstaan en zal zonder enige twijfel altijd een onderdeel blijven van onze populaire cultuur. Of zoals een van zijn grootste fans verzucht: soms heb je behoefte aan iets vrolijks te midden van alle hedendaagse ellende.

Mickey: The Story of a Mouse is te zien bij Disney+.