Afgelopen zondag stond het symposium Eastern Promises op de planning met een drietal regisseurs uit Oost-Europa. Helaas gooide de vulkaan op IJsland roet (en as) in het eten en werd de bijeenkomst afgelast. Dat was wel even een teleurstelling. Gelukkig maken de films uit het themaprogramma heel veel goed. Sterker nog: tussen deze Russische, Servische en Hongaarse producties zitten heuse pareltjes. Een sterke behoefte van de makers om in hun verhalen te reflecteren op de maatschappelijke actualiteit en het onrustige recente verleden, is wat de films in dit themaprogramma met elkaar verbind. Een mooie gelegenheid voor ons dus om deze relatief onbekende cinema te ontdekken. Soms laat je dat echter wel met een stomp in je maag achter.
In volgen we Alisa, een meisje dat volgens haar moeder geboren is als een vis. Méér wordt je als kijker niet gewezen op het feit dat zij een zeemeermin zou kunnen zijn; de titel is dan ook eigenlijk alleen suggestief. Het introverte meisje meent het verloop van gebeurtenissen te kunnen beïnvloeden met haar gedachten. Dat begint al bij een simpele ziel die van kleins af aan bijhoudt hoeveel appels er van een boom zijn gevallen. Alisa zit naast hem, en prompt laat de boom al zijn vruchten los. Maar ze wordt hardhandig wakker geschud op het moment dat ze naar het grauwe Moskou verkast, waar ze een man leert kennen met een niet al te positief wereldbeeld. In haar hoofd is dat anders, daar zijn ze gelukkig. is een hardhandige botsing van een bijna autistische fantasie en rauwe realiteit. Mocht voor alles een reden zijn, dan moet rooskleurigheid uiteindelijk plaats maken voor bitterheid. De film werd eerder bestempeld als de Russische , maar daarvoor is eigenlijk net té realistisch. Het grauwe Moskou incluis.
[rating 3.5]
Het Hongaarse deelt die vermenging van imaginair vermogen en bikkelharde werkelijkheid, gecombineerd met een religiekwestie. Een groep jongeren raakt in de ban van leeftijdsgenootje Sebastyén. Waar hij vandaan komt is onduidelijk, maar er is iets mysterieus aan deze jongen. De jongeren zelf hebben ieder op hun beurt, wel een reden om het vertrouwen in de kerk in twijfel te trekken en te vluchten in de bizarre spelletjes van Sebastyén. Als een ware onheilsprofeet sluist hij de groep naar een verontrustend einde. Wat sterk maakt, is dat de makers hun film slechts opbouwen met suggestieve beelden. Op visueel vlak, valt er niets fantasierijks te detecteren, maar het zijn de onderhuidse spanningen binnen de groep die ervoor zorgen dat je toch in een fantasierijke stroom aan veronderstellingen terecht komt.
[rating 4]
moet daar niets van weten. Zoals de titel al doet vermoeden, hoef je hier niet te wachten op subtiele verwijzingen. In de film volgen we een rondtrekkend pornotheater dat in de binnenlanden van Servië een poging doet om de plaatselijke bevolking te entertainen met hun perversiteiten. Soms lukt dat best aardig, met een stel boeren dat schaterlachend de seksistische shows gade slaat, maar vaker stuiten ze op weerstand van de lokale bevolking. Een ongure producent wil ze financieel wel uit de brand helpen, maar dan moeten ze wel even een paar snuff-movies in elkaar draaien. Dat loopt behoorlijk uit de klauwen, waardoor de porno gang al gauw bezig is met het graven van haar eigen graf. Regisseur Mladen Djordjevic koppelt de recente geschiedenis van zijn land aan verkrachting en moord. Een maatschappelijke context is echter moeilijk te bespeuren in al die walgelijke beelden.
[rating 1.5]
Van een heel ander kaliber is het eveneens uit Servië afkomstige . In dit prachtig vormgegeven sprookje over hunkerende Balkanvrouwen maken we kennis met de zusjes Boginja en Ognjenka, die de kost verdienen als weeklagers. De oorlog heeft zijn tol echter geëist en hun bron van inkomsten droogt op; het dorp zit zonder mannen. Op oude knar Bisa na dan, die de hele dag in bed ligt. Wanneer de zusjes op het punt staan noodgedwongen met hem het bed te delen, sterft de oude man. Boginja en Ognjenka worden als schuldigen aangewezen en krijgen drie dagen de tijd om een nieuwe man aan te leveren. Het toeval wil dat ze bij een rondtrekkend gezelschap twee heren tegen het lijf lopen: Arsa, de koning van de Charleston en Dragoljub, de man van staal. Wanneer de mannen in het dorp van de gezusters belanden, beginnen de problemen pas echt. combineert slavisch pessimisme met een aangename portie fantasie. Dát en de verwijzingen naar het turbulente verleden maken de film tot een authentiek Servisch product, bijna folklorisch zelfs. Hallucinerende drankjes, een menselijke kanonskogel, of het dansen van de tango in een mijngaard: niets staat deze lyrische vertelling in de weg. Schitterend debuut van Uros Stojanovic.
[rating 4.5]
