Cannes 2024: een teleurstellend en gespannen festival met slechts een paar uitschieters

Cannes 2024: een teleurstellend en gespannen festival met slechts een paar uitschieters

FilmTotaal doet uitgebreid verslag van het internationaal filmfestival van Cannes.

Met de prijsuitreiking is afgelopen zaterdag een einde gekomen aan de 77e editie van het filmfestival van Cannes. De toon van dit gespannen jaar werd gezet door festivalpresident Thierry Frémaux, die tijdens zijn persconferentie zei dat politieke polemiek zou worden vermeden. Dat verklaarde ook de grotere aanwezigheid van gewapende gendarmerie buiten het paleis. De films zelf gingen politieke onderwerpen zeker niet uit de weg, maar over de algemene kwaliteit viel wel te twisten. Critici waren het unaniem eens over de middelmatigheid van de competitie, met lof voor maar een paar uitzonderingen.

De openingsfilm bleek een duister voorteken voor de rest van het festival. Le Deuxième Acte, de nieuwste film van de Franse surrealist Quentin Dupieux, wist aandacht te trekken dankzij het drietal filmsterren van eigen bodem in de hoofdrollen, maar zelfs Léa Seydoux, Vincent Lindon en Louis Garrel konden deze slappe en saaie satire over de filmindustrie niet voldoende leven inblazen. Na het ongeïnspireerde Coupez! en het controversiële Jeanne du Barry is dit al het derde jaar op rij dat de openingsfilm volledig de plank misslaat.

Episch fiasco
Gevestigde auteurs kwamen met matig werk. Paolo Sorrentino, de gelauwerde Italiaanse regisseur van La Grande Bellezza en The Young Pope, werd uitgejouwd voor Parthenope. Horrorlegende David Cronenberg, een Cannes-winnaar voor zijn ultra-controversiële Crash, eiste erg veel van de vermoeide festivalgangers met zijn doodsaaie The Shrouds. Hoe langer het verhaal doorgaat, hoe meer de slaap lonkt.

Maar de échte Titanic (het schip, niet de film) van dit jaar was Francis Ford Coppola's epos Megalopolis. Coppola zonk vier decennia en honderdtwintig miljoen dollar (voornamelijk zelf bij elkaar gebracht door de verkoop van zijn wijngaard) in deze sciencefictiontragedie over het einde van het Amerikaanse Keizerrijk, gefilterd door de ondergang van het oude Rome.

Coppola's visie is eindeloos ambitieus, maar ook een complete flater van slecht acteerwerk, bizarre montage en afschuwelijke CGI. Megalopolis is bedoeld als een boodschap van hoop, een worsteling met de tijd en de vergankelijkheid van alle dingen, maar critici zagen vooral een episch fiasco. Nadat het scherm op zwart ging viel er een doodse stilte over de persvoorstelling, gevolgd door wat boegeroep hier en daar. Een enorme blamage voor een icoon van het medium.



Langverwachte terugkeer
Een ander icoon ging het iets beter af. Paul Schrader (onder meer bekend als de schrijver van Taxi Driver) had sinds 1988 niet meer meegedaan in de competitie, waar zijn biopic Patty Hearst niet in de prijzen viel. Zijn langverwachte terugkeer met Oh, Canada werd gemengd ontvangen, maar deze criticus kon de film wel waarderen.

Oh, Canada draait om een interview met de fictieve documentairemaker Leonard Fife, die op zijn sterfbed en in de aanwezigheid van zijn vrouw graag zijn mythische status als politiek activist wil ontkrachten. Uma Thurman speelt Emma Fife, Euphoria-ster Jacob Elordi speelt de jonge filmmaker in flashbacks en Richard Gere neemt de rol van de terminale kankerpatiënt op zich.

Tijdens de persconferentie vertelde Gere dat hij zijn rol deels had gebaseerd op zijn eigen vader, die bijna 101 was geworden en tegen het einde moeilijk het verleden van het heden kon onderscheiden. Gere is weergaloos als de berouwvolle Fife en Schrader bood hem ongetwijfeld een van zijn allerbeste rollen aan.



Allesbehalve preuts
De afgelopen jaren wordt er (vooral op Twitter) stevig gedebatteerd over de zin en de onzin van seksscènes in onze media, terwijl grote bioscoopfilms het onderwerp steeds liever lijken te vermijden. De competitie van Cannes was echter allesbehalve preuts, waarmee 2024 een zeer erotisch jaar voor het festival bleek. Seks en blootheid werden herhaaldelijk ingezet ter symboliek, romantiek, realisme en komedie.

De meest memorabele scène uit de eerder genoemde The Shrouds was een aangrijpend moment waarin Diane Krugers personage realiseert dat ze vanwege haar kanker geen intiem contact meer kan hebben. Motel Destino, van de Braziliaanse regisseur Karim Aïnouz, speelt zich af in een motel waar constant het gekreun van de gasten door de hal klinkt. En Ali Abbasi's matige satire The Apprentice, over de opkomst van Donald Trump, shockeert met een harde scène waarin Trump zijn ex-vrouw Ivana verkracht op de vloer van zijn penthouse.

Ook in Kinds of Kindness wordt seks vaak gecombineerd met agressie en overmeestering. In de nieuwe film van Yorgos Lanthimos, die recentelijk een hit had met Poor Things, spelen Emma Stone en Jesse Plemons in drie verhalen over liefde en afhankelijkheid. Hierbij wordt de zwarte humor die The Lobster en Dogtooth zo grappig maakten door Lanthimos opnieuw ingezet. Plemons wist zelfs de hoofdprijs voor beste acteur binnen te slepen met zijn drievoudige optreden.



Seks en transactie
De samenkomst van seks en transactie speelde ook een grote rol in de twee beste films in de competitie: Anora en The Substance. In laatstgenoemde speelt Demi Moore een voormalige Hollywoodster en presentator van een fitnessprogramma die vanwege haar leeftijd wordt afgedankt door haar producenten. Door een mysterieuze medische ingreep transformeert ze in de jongere, en in haar ogen knappere, Margaret Qualley.

Moore en Qualley gaan allebei keihard voor hun rollen en Fargeat filmt alles in walgelijke en onthullende close-ups, zodat er weinig erotisch aan al die lichamen overblijft. De moraal heeft misschien niet veel diepgang, maar het laatste halfuur gaat zó van de rails dat dit weinig uitmaakt. Horroriconen als Brian Yuzna, Frank Hennenlotter en zelfs David Cronenberg worden allemaal aangehaald in de meest knotsgekke finale die ooit op dit Cannes heeft gedraaid. Hoewel sommige bezoekers met humeurige gezichten naar buiten liepen, kon ik zelf niet stoppen met schateren.

Regisseur Coralie Fargeat sleepte met deze bizarre bodyhorror de prijs voor beste scenario binnen, maar de grote favoriet onder zowel de critici als de jury bleek Anora. Deze ruwe komedie van Sean Baker draait om een sekswerker die impulsief in het huwelijksbootje stapt met de nepozoon van een Russische oligarch. Mikey Madison is als het titelpersonage even hilarisch als hartverscheurend, maar het beste aan Bakers komedie is hoe eerlijk deze is over het leven van sekswerkers: meelevend maar niet moralistisch, open maar niet idealistisch.



Winnaars
Het was geen verrassing dat Baker wegliep met de Gouden Palm, waarmee Anora de eerste Amerikaanse winnaar is sinds The Tree of Life in 2011. Goed nieuws voor distributeur Neon, dat al vijf jaar op rij Gouden Palm-winnaars binnen te halen. Voorgaande jaren werden de distributierechten van Parasite, Titane, Triangle of Sadness en Anatomy of a Fall gekocht nadat deze films de felbegeerde hoofdprijs hadden gescoord, maar deze keer had Neon die van Anora al gereserveerd voordat deze in de prijzen viel. Een goede gok.

De prijs voor beste actrice werd gedeeld door vier dames, iets wat de jury in Cannes al eens eerder deed in 2006, bij Pedro Almodóvars Volver. Zoe Saldaña, Karla Sofía Gascón, Adriana Paz en Selena Gomez wonnen gezamenlijk voor Emilia Pérez, het flamboyante misdaaddrama van Jacques Audiard met snufjes musical. De film haalde ook de juryprijs binnen en werd zo een van de grote winnaars van het festival.

Helaas moest ik een aantal films missen vanwege planningsproblematiek. The Girl with the Needle, Bird, All We Imagine as Light en The Seed of the Sacred Fig kregen allemaal goede reacties, dus zodra deze in de Nederlandse bioscoop verschijnen zal ik ze zeker inhalen. Maar zo gaat dat bij een filmfestival zo groot als Cannes: je mist altijd wel wat. Het scheelt dat er dit jaar meer kon worden gemist dan in voorgaande jaren. Hopelijk zal dat niet het geval zijn voor de 78e editie.



NieuwsFilm

meest populair