De Scandinavische thriller zit al geruime tijd in de lift en wint daarmee zienderogen terrein op de Britse detective en de Duitse krimi. Dat deze Noord-Europese landen zo productief zijn in het afleveren van duister materiaal, is opvallend omdat ze wereldwijd vooral bekendstaan om hun welvaart, veiligheid en vriendelijke bevolking. Fictie lijkt hun uitlaatklep en zodoende is het jaarlijkse aantal moorden in literatuur ongeveer tien keer hoger dan in werkelijkheid. Een geregeld terugkerend thema dat mogelijk enig inzicht biedt in de morbide fascinatie, is dat van geheimen die onder de oppervlakte van de beschaving sluimeren. In Scandinavië schuilt het kwaad in iedereen en zijn het vooral de onopvallende brave buurmannen die eraan toegeven. De op feiten gebaseerde Noors-Duitse productie Zwei Leben speelt hier niet alleen effectief op in, maar laat ook zien dat deze angst niet geheel ongegrond is.
Zwei Leben wisselt al heel vroeg van genre. Wat aanvankelijk begint als een spionagethriller in Oost-Duitsland kort na de val van de Berlijnse Muur, slaat na een sprongetje van enkele dagen terug in de tijd om in een familiedrama. De twee genres blijven echter niet gescheiden, maar vloeien gaandeweg steeds meer in elkaar over. Centraal staat Katrine, een vrouw van halverwege de veertig die aan de Noorse kust een gelukkig leven leidt met haar moeder, man, dochter en kleindochter, maar van wie gaandeweg duidelijk wordt dat ze in haar verleden genoeg narigheid heeft meegemaakt. Ze is namelijk geboren tijdens de Tweede Wereldoorlog, als gevolg van een relatie tussen een Noorse vrouw en een Duitse soldaat. Niet de beste manier om op aarde te komen, maar helaas is het daarna nog wat verder bergafwaarts gegaan: de nazis hadden immers de vervelende gewoonte dergelijke kinderen naar Duitsland te halen.
Zodoende is Katrine na de val van het Derde Rijk opgegroeid in een weeshuis in Oost-Duitsland, maar als enige van de generatie Noors-Duitse oorlogskinderen is ze aan het communisme ontsnapt en in Noorwegen herenigd met haar moeder. Maar zoals A History of Violence al haarfijn liet zien, kan iemand wel klaar zijn met het verleden, maar denkt het verleden daar vaak heel anders over. Katrine raakt namelijk tegen haar zin betrokken bij een proces waarin gepoogd wordt de Noorse regering verantwoordelijk te stellen voor de misstanden die de Noorse moeders destijds is aangedaan. Gravend in haar verleden komen er echter meer zaken aan het licht dan men had verwacht. Al gauw dringt de vraag zich op of men eigenlijk wel gebaat is bij het ontdekken van de waarheid.
Door diverse verhaalelementen dringt zich geregeld de vergelijking op met films als Incendies en het al eerder genoemde A History of Violence. Net als bij die titels is het raadzaam Zwei Leben met zo min mogelijk voorkennis te bekijken, aangezien de details van het stukje bij beetje prijsgegeven achtergrondverhaal van Katrine de voornaamste bron van spanning zijn. Jammer genoeg lijkt regisseur Georg Maas zich dat niet geheel te beseffen, getuige het feit dat hij ruim een halfuur voor de ontknoping de kijker inseint over de grote onthulling die zich dan voltrekt. Zoiets hoeft een film niet per se om zeep te helpen (Alfred Hitchcock werd groot met deze verteltechniek), maar in dit geval botst het nogal met alles wat in het uur daarvoor is opgebouwd. Zwei Leben blijft gelukkig overeind door het volwassen acteerwerk en de prachtige cinematografie, maar had met maar weinig ingrepen nog net iets beter kunnen zijn.
