Patria
Recensie

Patria (2014)

Waargebeurd verhaal over Nederlands-Indische soldaat in het vreemdelingenlegioen tijdens de Eerste Wereldoorlog.

in Recensies
Leestijd: 2 min 50 sec
Regie: Klaas van Eijkeren | Cast: Ricardo Esser (Sjarrel), Timothy Flohr (Arthur Knaap), Dennis van Hout (Isaac van Ghent), Tijs Huys (Jules), Eric van Soelen (Kapitein ‘t Hart), Pascal Vugts (De Rooy) | Speelduur: 77 minuten | Jaar: 2014

Patria vertelt het waargebeurde verhaal over de Nederlands-Indische jongen Arthur Knaap. Arthur woont in Frankrijk en sluit zich aan bij het vreemdelingenlegioen. Zo komt hij in de loopgravenoorlog terecht en hoe vreselijk dat is, had hij zich op voorhand niet kunnen voorstellen. Tijdens zijn dienstperiode schrijft hij brieven naar zijn geliefde ouders. Deze brieven vormden het uitgangspunt voor het verhaal. Opmerkelijk is dat de film vrijwel volledig is gemaakt op basis van crowdfunding en vrijwilligers.

Wat de makers hadden willen weergeven, is het contrast tussen het romantische beeld dat Arthur van oorlogvoeren had en de realiteit die zoveel rauwer bleek uit te pakken. En dat hij dit vooral wilde verbloemen voor zijn bezorgde, geliefde ouders. Maar steeds weer slaan de makers de plank mis. Zo viert Arthur nog net geen feest wanneer de oorlog uitbreekt. Zijn reactie is zo vreemd weergegeven, dat het te extreem blij is, ook wanneer je wel met hart en ziel achter de oorlog staat. Je juicht niet omdat het oorlog is, ook niet als je het romantiseert. Strijdlustig zijn en je in willen zetten voor het doel is echt een andere emotie dan blijdschap.

Het niveau van de acteurs is te vergelijken met dat van de gemiddelde groepachtmusical. Wellicht is het te wijten aan het lage budget van de film, al kunnen ook onbekende en minder ervaren acteurs natuurlijk zeer verrassend en getalenteerd van het doek spatten. Dergelijke talenten zijn in Patria ver te zoeken. Teksten worden voornamelijk gevoelloos opgezegd, nog net niet heel schools gedicteerd, waarbij je vooral het idee krijgt dat ze al blij waren dat ze de tekst überhaupt konden onthouden. Dit enorme mankement zorgt ervoor dat Patria al snel begint te wankelen.

Erg zonde, want er is veel aandacht besteed aan details. De teksten zelf, voornamelijk afgeleid van brieven die Knaap schreef naar zijn ouders, zijn taalkundig in de stijl van de jaren tien van de vorige eeuw. Toch maakt juist dit het geheel nog afstandelijker. De stijlvorm lijkt de acteurs alleen nog maar meer te beperken. De manier waarop teksten worden uitgesproken voelt al zo onnatuurlijk. Maar doordat de stijlvorm zo oubollig is, komt het alleen nog maar onnatuurlijker over.

De loopgraven en het brute, vaak toch onverwachte, geweld aan het front zijn goed in beeld gebracht. Je ziet duidelijk hoe nauw de gangen zijn en hoe weinig plek soldaten soms hadden om te schuilen. Een verkeerde onoplettende beweging kon zomaar je dood betekenen. Daar wordt niet romantisch over gedaan en dat is best verfrissend. Arthur liegt in zijn brieven naar zijn ouders wel over hoe rot de situatie aan het front nu echt is. Hij bagatelliseert enorm. Net zoals Franse media liegen over hoe slecht ze het eigenlijk doen in de oorlog. In de film hoor je vooral het positieve uit de brieven, maar zie je voornamelijk de realiteit. Het is een mooi contrast, maar de acteurs tonen te weinig emotie en het beeld blijft erg afstandelijk. Het geheel maakt daardoor weinig indruk. Het waargebeurde verhaal van Arthur Knaap is ontroerend, maar de vertaling ervan op het witte doek is ronduit tenenkrommend. Het is de makers - en dan vooral de acteurs - niet gelukt om op emotioneel vlak de juiste toon te vinden.