Regie: Tuva Novotny | Scenario: Tuva Novotny | Cast: Dave Dencik (Björn), Pia Tjelta (Frida), Claes Bang (Ben), Sarah Dawn Finer (Linda), Sverrir Gudnason (Adam), Peter Jöback (Tom), Gustav Lindh (Teun), e.a. | Speelduur: 99 minuten | Jaar: 2022

Begin jaren zeventig trakteerde de Zweedse cineast Ingmar Bergman ons op een zesdelige televisieserie over de nasleep van een huwelijk en scheiding. Met zijn Scènes uit een Huwelijk, dat ook nog in een drie uur durende bioscoopversie uitkwam, fileerde hij de intermenselijke relaties waarbij hij putte uit eigen ervaringen. Nu is het behoorlijk riskant om ook maar iets of iemand met het werk van Zwedens bekendste filmmaker te vergelijken, maar een grotere afstand met het werk uit 1973 kan Diorama haast niet hebben.

De (verre) vergelijking doemt ook heus niet alleen maar op, omdat het beide Zweedse producties zijn. De derde speelfilm als regisseur voor actrice Tuva Novotny probeert op een veel luchtigere en speelsere wijze het geluk en de teloorgang van een verbintenis tussen twee mensen te behandelen. Dit gebeurt met pseudowetenschappelijk geneuzel, waarbij de dierenwereld en fysiologische factoren de verschillende vignetten inleiden. Het is evident dat we dit allesbehalve serieus moeten nemen, maar de in korte hoofdstukken gehakte tragikomedie wil hierdoor maar niet echt binnenkomen.

Scandinavischer dan de namen van de hoofdpersonen kan je het niet bedenken. De Zweedse Björn en de van oorsprong Noorse Frida hebben drie kinderen en lijken voor de buitenwereld na tien jaar nog steeds een gelukkig huwelijk te hebben. De werkelijkheid is echter anders. Het huwelijk wordt niet meer geconsumeerd en draait vooral om de organisatorische rompslomp rondom de kinderen en werk. In rap tempo lopen we door hun eerste kennismaking, de jaren waarin ze als een stel konijnen niet van elkaar af kunnen blijven, het moment waarop de sleur zijn intrede doet en het onvermijdelijke uiteenvallen van de relatie.

Als kijker sta je erbij en kijk je ernaar. Dat is ook precies hoe het voelt; de emoties die het stel ondergaan zijn weliswaar begrijpelijk, maar door het vlakke spel en het gebrek aan diepgang weinig invoelbaar. Het leidt tot theatrale uitspattingen en gênante verbale vechtpartijen, vooral wanneer overspel een rol gaat spelen. Dat haat en liefde dicht bij elkaar liggen en naadloos in elkaar over kunnen gaan weten we zo onderhand wel. Aan dit gegeven voegt Novotny dan ook helemaal niets toe.

Haar Diorama is een futloze en gemakzuchtige invuloefening die door haastige spoed die zelden goed is niet leidt tot een band tussen de kijker en haar slordig geïntroduceerde personages. IJkmomenten worden nauwelijks overbrugd met goede dialogen of verdiepende scènes. Thematiek als monogamie als dan niet als biologische factor komt nauwelijks uit de verf door de kolderieke verbeelding vanuit de dierenwereld. Archetypische karakterbenaderingen zoals Frida die altijd wil praten en Björn die niet bij zijn gevoel kan vormen de finale doodsteek voor dit wankele Zweedse niemendalletje.

Diorama is te zien bij Netflix.