Met het deze week uitgekomen The Possession of Hannah Grace maakt Diederik van Rooijen (Stella's Oorlog, Daglicht) zijn Amerikaanse regiedebuut. De film gaat over de voormalige politieagente Megan, die na een moeilijke periode de nachtdienst gaat draaien in een mortuarium. Lekker rustig zou je denken, totdat het lijk wordt binnengebracht van een meisje dat niet helemaal dood blijkt te zijn. Een horrorfilm dus, wat betekent Van Rooijen net als enkele landgenoten (Paul Verhoeven, Ate de Jong, Jan de Bont) in de Verenigde Staten aan de slag mocht met een genre dat in het Nederlandse filmlandschap uiterst zeldzaam is. Blijkbaar is dat goed bevallen, want inmiddels is hij alweer bezig met de internationale vampierserie Heirs of the Night, waarvoor in Letland en Kroatië wordt gefilmd. Deze week was hij even terug in Nederland, om te komen vertellen over zijn eerste regiewerk over de grens.

Van Rooijens Amerikaanse carrière begon enkele jaren geleden tamelijk vrijblijvend. "Ik ben min of meer op de bonnefooi daarnaartoe gegaan. Wat zeker hielp was dat mijn vrouw en kinderen graag het avontuur wilden aangaan, dus in tegenstelling tot wat velen denken ben ik niet alleen voor mezelf daarheen gegaan." Hoewel The Possession of Hannah Grace nogal een sprong in het diepe was, kon Van Rooijen wel enkele Nederlandse crewleden meebrengen, waaronder zijn vaste cameraman. "De studio had een nieuw type camera op het oog en wilde weten of er films mee kunnen worden gemaakt. Toen mij gevraagd werd of ik hiermee wilde werken, was mijn eerste reactie: 'Wat levert mij dat op?' Het antwoord: een twee keer zo grote set. Dat trok mij wel over de streep. Tevens kon ik hierdoor beschikken over mijn vaste cameraman, zodat ik geen risico's hoefde te lopen met een Amerikaan die ik niet kende."

Opvallend genoeg kwam Van Rooijen op de internationale radar vanwege een film die het in Nederland niet bijster goed deed: de thriller Taped. "Die film is mijn grootste succes in Amerika en de reden dat ik daar een agent, een manager en een advocaat heb." De Amerikaanse filmmarkt is volgens Van Rooijen dan ook iets anders georiënteerd dan de Nederlandse. "Taped werkte vanuit een simpel gegeven: twee mensen komen in de problemen en we rennen met ze mee tot ze het gered hebben. Dat sloeg in Nederland niet echt aan. Maar in Amerika is er juist behoefte aan dergelijke high-conceptfilms, waarin met weinig middelen iets kleins wordt uitgepakt tot iets wat de hele tijd spannend is. Op basis van die ervaring is mij het script van The Possession of Hannah Grace aangeboden."

Maar een script aangeboden krijgen is nog niet hetzelfde als dit daadwerkelijk mogen verfilmen. "Ik mocht komen vertellen hoe ik deze film zou aanpakken en welke elementen uit het script naar mijn idee konden worden verbeterd, maar de studio had met nog vijf andere regisseurs gesprekken gepland. Kort daarna ging ik naar Nederland om een commercial te draaien en besloot toen om een pitchfilmpje te maken. Enerzijds omdat ik wilde weten of ik het leuk zou vinden om met horror bezig te zijn, anderzijds omdat ik daarmee iets bij de studio kon aanbieden wat zelfgemaakt was. Ik heb voorheen ook weleens impressiefilmpjes gemaakt die samengesteld waren uit bestaande films, maar dan zit je helaas vast aan andermans shots, wat minder goed werkt. Dus toen heb ik hier snel wat mensen opgetrommeld, de studio gevraagd of ik de nieuwe camera mocht lenen en een locatie geregeld die dienstdeed als mortuarium."

Bekijk de afbeeldingDat hij mikte op een Amerikaanse film betekende gelukkig niet dat Van Rooijen in dit pitchfilmpje zijn Nederlandse roots verloochende: "Het eerste shot van het dode meisje toonde een omgekeerd kruis op twee blote borsten. Op zijn Paul Verhoevens dus. Dat was trouwens bedoeld als een knipoog, omdat ik wist dat de studiobaas daar wel om zou kunnen lachen." Desondanks was de regisseur wijs genoeg om het vrouwelijk naakt in de uiteindelijke film wat terug te schroeven. "In het script lag het lijk geheel naakt in het mortuarium, maar ik wist dat we in de problemen zouden komen wanneer je constant naar tepels zit te kijken. Ook omdat we nog niet precies wisten op welke leeftijdskeuring we mikten. Daarom heb ik het titelpersonage een soort foetushouding gegeven. Visueel ook beter, want die pose geeft haar iets kwetsbaars."

Tijdens het gesprek gebruikt Van Rooijen vaak het woord 'gevecht', maar nooit in een negatieve context. Hij refereert hiermee simpelweg aan de vele uitdagingen die het regisseursvak met zich meebrengt. Niet alleen om een film van de grond te krijgen, maar ook om deze zo te maken dat hij zowel het publiek, de studio als de filmmaker zelf kan behagen. Dat vereist een zekere mate van flexibiliteit, die Van Rooijen mocht etaleren toen de studio enige tijd na de opnamen besloot de film van een nieuwe openingsscène te willen voorzien. Van Rooijen: "Die ingreep kwam na een vertoning voor een testpubliek, waar men niet alles goed begreep. Zo'n testpubliekreactie is altijd lastig, want je moet er eigenlijk niet naar luisteren maar ook weer wel. Ik ben niet iemand die vindt dat het allemaal maar onzin is. Deze aanpassing was weliswaar niet mijn keuze, maar ik kan er goed mee leven."

Dat deze later toegevoegde proloog enigszins de opzet van de film verandert, ontgaat Van Rooijen niet. "Oorspronkelijk was er een reeks van verrassingen, maar met deze nieuwe opening neem je die enigszins weg. Verhaaltechnisch gezien zou je zo'n scène dus niet zo snel doen, maar vanuit de publiekservaring bekeken is hij zeer bruikbaar. Met zo'n stevige horrorscène aan het begin heb je als maker meer ruimte om daarna rustig van start te gaan, wat altijd onze intentie was. De hoofdpersoon zit zich tijdens haar nachtwerk behoorlijk te vervelen, maar je wil niet dat dit overslaat op de kijker, die mogelijk gaat denken: 'Waarom begint de film niet? Waarom zit al een halfuur te kijken naar een meisje dat maar een beetje rondloopt?' Zonder die openingsscène hadden we mogelijk iets moeten wegsnoeien van die lange aanloop en dat hoefde nu gelukkig niet."

Dat Van Rooijen de nieuwe openingsscène in Nederland mocht draaien, geeft de film in ieder geval een vaderlands tintje in de vorm van een bekende Nederlandse acteur die een lekker gruwelijke horrordood krijgt. Daarnaast kon Van Rooijen met deze bonusopnamen nog even goed losgaan op horrorgebied, nu besloten was dat de film niet hoefde te mikken op een PG-13-keuring (het Amerikaanse equivalent van het Nederlandse 'geschikt vanaf twaalf jaar') maar voor een R-keuring ('geschikt vanaf zestien jaar') mocht gaan. Dat hierover tijdens de eerdere opnamen nog twijfels waren, kwam onder meer doordat hoofdrolspeelster Shay Mitchell vooral bekendheid geniet vanwege de televisieserie Pretty Little Liars, die een wat een jonger publiek aanspreekt. Van Rooijen heeft wel begrip voor dergelijke afwegingen. "Studio's willen nou eenmaal geld verdienen, wat mij niet meer dan logisch lijkt. Het is een net te dure hobby om het allemaal voor jezelf te doen."

Lees ook de recensie van The Possession of Hannah Grace.