Wim Wenders wordt beschouwd als een van de belangrijkste regisseurs van de Duitse naoorlogse auteursfilm met prachtige werken als Der Himmel Über Berlin, Paris Texas en recentere producties als de voor een Oscar genomineerde documentaire The Salt of the Earth. FilmTotaal sprak Wenders tijdens het Berlinale, waar hij een oeuvreprijs ontving, zijn gerestaureerde werken voor het eerst vertoonde en zijn nieuwste film Every Thing Will Be Fine in première ging.

De engel in Der Himmel Über Berlin zegt dat tijd alle wonden heelt. Is dat ook hoe u het ziet in Every Thing Will Be Fine, waarin veel draait om het rouwproces?

“Tijd is niet de enige remedie in de film. De oplossing is het leren om te helen door erachter te komen van anderen hoe je dat doet. Herkennen welke verantwoordelijkheid je hebt binnen andermans leven en dat mee te nemen. Tomas denkt eerst dat tijd alles heelt en probeert het ook via zijn werk, maar het echte rouwproces komt door de dappere vrouwen in zijn leven en een heldhaftige jongeman, die hem dwingt om hem te accepteren. Het gaat om confrontatie en hoe mannen moeten leren. Hij is niet alleen schrijver maar ook een typische man en die hebben het vaak moeilijk daarmee.”

Hoe kwam het script uw kant op?

“Olaf [Bjørn Olaf Johannessen] stuurde het naar mijn privéadres. Dat had ik drie jaar daarvoor aan hem gegeven, omdat ik iets van hem had gelezen en hem wilde helpen met zijn werk. Ik was dat alweer vergeten dus ik ontving dit script maar ik wist niet van wie, maar het was een geweldig scenario. Mijn vrouw vroeg zich af waarom ik zo aangedaan was door wat ik las en ik zei dat het een 'bloody good script' was. De volgende dag gaf ik het aan mijn producent en hij bevestigde mijn mening. Hij zei: “We werken al vijf of zes jaar samen en hebben in die tijd nog niet zoiets goeds voorbij zien komen. We hebben toch niks in de planning staan, dus waarom er zelf geen optie op nemen?” Dat verbaasde me even, want ik had er niet aan gedacht voor mezelf. Maar toen ging ik nadenken en zag ik het zitten. Ik kon me namelijk vinden in het onderwerp, de structuur, de personages en ik begrijp ze. Dus ik accepteerde het en we begonnen eraan te werken, samen met Olaf.”

James Franco is het centrale personage van de film. Kunt u iets vertellen over zijn casting?

“Ik houd ervan te schrijven voor mensen die ik zelf ken, zodat ik niet het castingproces hoef te doorlopen want dat vind ik pijnlijk. Ik kon de vrouwen niet casten tot ik zou weten wie Tomas zou spelen. Ik moest deze man vinden en dan kon ik verder denken. Toen kwam James Franco op mijn pad, die zei dat hij het script had gelezen, mijn werk kende en me wilde ontmoeten. We hadden toen we afspraken alleen niet veel tijd, want hij moest meteen door naar NYU waar hij die dag les moest geven over script schrijven. Hij vroeg me met hem mee te gaan en dat deed ik. De leerlingen hadden al snel door wie achterin de klas zat en betrokken me erbij en voor ik het wist waren we samen les aan het geven. Aan het einde van de les schudden James en ik elkaar de hand en zeiden we samen de film te gaan maken en wist ik de juiste acteur gevonden te hebben. Toen kon ik de rest gaan casten. Ik weet dat James een workaholic is en veel dingen tegelijk aanpakt, maar ik zie dat als een generositeit van het delen van zijn talent en als lef, en daarbij moet ik zeggen dat hij een geweldig goede acteur is. Hij is een minimalist in zijn manier van acteren en dat zocht ik, omdat je dat juist nodig hebt als je gaat filmen in 3D.”

En hoe vond u de vrouwelijke rollen, want dat waren ook actrices waar u eerder nog niet mee hebt gewerkt?

“De eerste actrice die ik vond, was Charlotte Gainsbourg. Zij was een droom die uit kwam voor de rol van Kate, want ik kan niet eens zeggen hoeveel jaar ik met haar al een film heb willen maken. Daarna vond ik Rachel McAdams die ik kende van een aantal films. Met name vanwege haar werk in een kleine productie genaamd The Time Traveler's Wife, wilde ik haar erbij hebben omdat ze daarin alles belichaamde wat positief is. Tot slot vond ik Marie-Josée [Croze] en zij was perfect voor de vrouw met wie Tomas zijn nieuwe leven gaat beginnen. Het was bij elkaar een heel gecompliceerd castingproces, omdat alle rollen van elkaar afhankelijk waren.”

Je ziet niet vaak dat dramafilms gebruik maken van het 3D-aspect. Waarom koos u hiervoor?

“Ik zou zeggen dat er helemaal geen zijn. Toen ik begon met het maken van de film, dacht ik dat tegen de tijd dat hij uit zou komen het landschap van de cinema compleet veranderd zou zijn en veel meer films van allerlei genres gebruik zouden maken van 3D. Ik dacht niet dat ik de enige zou zijn. Ik had gehoopt dat deze nieuwe manier van vertellen en de mogelijkheden van 3D serieus genomen zouden worden. In plaats daarvan was deze film het proefkonijn terwijl ik geen intentie had om dat te zijn. Ik dacht dat er een bloeiend landschap zou zijn ontstaan vol 3D-films. Met Pina had ik gezien dat 3D zorgt dat je dichter op de materie komt te zitten en de aanwezigheid op het doek versterkt. Daardoor kun je op een andere manier in de ziel te kijken dan een gewone filmcamera dat kan. Dus ik geloofde daarna in 3D door die ervaring en realiseerde het potentieel ervan. Ik wist meteen dat we deze film ook in 3D zouden maken en met dat in gedachten gingen we verder met de productie en het zoeken naar de juiste acteurs.”

Uw films blijven ontdekt worden door nieuwe generaties filmliefhebbers. Hoe is het voor u om te zien dat uw werk telkens opnieuw wordt gewaardeerd?

“Om die reden wilde ik mijn werk zo graag laten restaureren. Als je films laat zien waar krassen op het beeld zitten, dan is het meteen geschiedenis. Maar als het gerestaureerd is, dan vinden mensen het interessant en nieuw. Ook al houd ik van oude prints, ze laten zien wat de leeftijd is van een film en dateren deze daarmee.”

Hoe vaak kijkt u uw eigen werk terug?

“Het afgelopen jaar heb ik een overdosis gehad, omdat ik de supervisie had over de te restaureren werken. Daarbij moest ik teruggaan naar het negatief en sommige waren in zo'n slechte staat zoals Alice in den Städten dat het gewoon horror was, het negatief was gewoonweg dood. Elk frame moest opnieuw worden gescand dus in totaal moesten we van die film alleen al vijftigduizend frames een voor een restaureren om te zorgen dat het oogde als nieuw.”

Wat is uw volgende project?

“Op dit moment heb ik niks staan. De laatste drie jaar ben ik zo bezig geweest met The Salt of the Earth en Every Thing Will Be Fine, tezamen met de restauratie van mijn oude werken. Mijn leven werd er helemaal mee gevuld, maar ik ben blij dat dit alles nu klaar is, want ik keek uit naar de rust die erna zou komen.”

En waar bestaat rust uit voor u?

“Ik pak mijn fotocamera en ga op pad. Vier weken lang, helemaal alleen.”

Lees ook de recensie van Every Thing Will Be Fine.