Scandinavië is al heel lang een belangrijke speler op het wereldtoneel, van de Vikingen tot aan hun toonaangevende filmmakers van de twintigste eeuw. De invloed van Carl Theodor Dreyer en later Ingmar Bergman op de (kunst)film van Europa maar ook daarbuiten, is nog steeds terug te zien in de films van talloze regisseurs die hun persoonlijke worstelingen en gevoelens naar het witte doek vertalen. Na hen produceerde de regio nog legio grote filmmakers als Lars von Trier en Thomas Vinterberg met hun Dogme '95 beweging. Ook op het IFFR zijn jaarlijks weer veel films uit Scandinavië te zien. Kunnen Ruben Ostlünd en Niels Arden Oplev zich vandaag op het IFFR enigszins meten met hun illustere voorgangers?

Turist is de derde lange speelfilm van de Zweedse Ruben Ostlünd. Zijn eerdere films Involuntary en Play waren in respectievelijk 2009 en 2012 ook al op het IFFR te zien. Net zoals in deze twee biedt Turist een complexe blik op een maatschappelijk 'probleem'. Ditmaal richt Ostlund zijn blik op het huwelijk, man-vrouw relaties en de (traditionele en moderne) rollen die mannen en vrouwen daarin geacht worden te spelen. Een Zweeds gezin met kleine kinderen is op vakantie in de Franse Alpen. Als er een lawine dreigt, rent de man gillend weg, zijn vrouw, zoon en dochter achterlatend in een sneeuwwolk. Er blijkt niks aan de hand te zijn, maar het beeld van de man dat de vrouw en kinderen van hem hadden is ernstig beschadigd.

Ostlünd blijkt gelukkig minder belerend van leer te trekken dan in zijn eerste twee films, maar gaat nog steeds ontzettend didactisch te werk. Aan het eind maakt hij een punt, of eigenlijk meerdere punten, en dan blijkt Turist zo duidelijk bedacht te zijn vanuit dat idee dat het vervelend wordt. De personages zijn uiteindelijk niet meer dan constructies om dat idee over te brengen, in plaats van dat ze echt tot leven komen met hun eigen problemen en gevoelens. Zoals tot nu toe gebruikelijk bij Ostlünd. Jammer, want deze kunstmatige benadering van Ostlünd zit de overtuigingskracht en geloofwaardigheid van zijn wel degelijk interessante, intelligente ideeën wederom in de weg.

[rating 3]

Speed Walking is op bepaalde vlakken ook aardig artificieel, maar ergens onder de wat glossy bovenlaag klopt een hart, waardoor deze film toch natuurlijker en overtuigender overkomt. Het standaard coming of age stramien wordt soms te netjes gevolgd, maar dit verhaal over een veertienjarige jongen die tegelijk met de dood van zijn moeder en zijn eerste seksuele ervaringen moet omgaan bevat sterke scènes met oprechte emoties. Vooral zijn eerste belevenissen met zowel meisjes als jongens leveren tedere momenten op die de vlakke stijl van Niels Arden Oplev ontstijgen. Daarmee is Speed Walking als geheel geen geweldige film, maar wel eentje die mogelijk een breed filmhuispubliek kan aanspreken, en als zodanig zeker geschikt voor IFFR Live.

Oplev (Millennium: Mannen die Vrouwen Haten) keerde ervoor terug naar Denemarken (hoewel hij daarna weer naar de VS gaat voor een tweede televisieserie en een Amerikaanse remake van een Bollywoodfilm) en is op 27 januari aanwezig bij de première in Rotterdam. Tegelijk zal de film in vierendertig bioscopen in Europa vertoond worden, en via online dienst(en), waarna de Q&A met onder andere Oplev live op al die plekken te volgen zal zijn. Via Twitter kan iedereen live vragen stellen. Het is één van de vijf films die zo te zien zijn, in het IFFR Live programmaonderdeel. Ondertussen is dit toch niet de Viking waar ik naar zocht, maar wie weet komen we die later tijdens het festival nog tegen.

[rating 3]

Kijk tijdens het festival op de speciale IFFR 2015 pagina voor meer verslaggeving.