Bovenstaande afbeelding is afkomstig uit het in 1989 verschenen Santa Sangre. De film is niet op het festival te zien - helaas - maar afgelopen maandag was Simon Boswell wél even op Imagine. De Britse filmcomponist, die onder andere samenwerkte met Danny Boyle, Clive Barker en Dario Argento, beschouwt zijn muziek voor (van Jodorowski) als zijn beste werk op filmgebied. In een masterclass vertelde hij over het belang van muziek in films. Wij waren één en al oog en oor.

“Toen ik tien jaar was, besloot mijn grootvader dat ik maar eens een goede pianoleraar moest krijgen. Een vrouw kwam daarom elke week langs om mij pianoles te geven. Ze gaf goed les, maar op een gegeven moment kwam ik achter de échte reden van haar wekelijkse bezoekjes: ze was de minnares van mijn grootvader!” Met dit verhaal opent de filmcomponist de masterclass, waarbij hij niet onder stoelen of banken steekt, dat hij eigenlijk liever in een rockband had gespeeld. “Het gekke is dat ik nu blij ben dat ik niet in een rockband speel, maar juist dit [filmmuziek componeren] mag meemaken”. Boswell begon zijn carrière als filmcomponist in 1985 met de film van Dario Argento. Met een beetje schaamte kondigt hij een clip aan uit de film, waarin een piepjonge Jennifer Connelly te zien is. De muziek wisselt van ritme en volume en eigenlijk is er niet echt een duidelijke lijn in te vinden. “Vooral Italianen hadden in die tijd, wanneer ze een soundtrack kregen, de neiging om deze naar willekeur te onderbreken en op te snijden.” Maar Boswell zelf veroorzaakt ook graag verwarring: “Voor sommige horrorfilms maakte ik de muziek juist zo chaotisch mogelijk, zodat het afgrijselijk was om naar te luisteren. Dario Argento vond het geweldig!”

Die creatieve vrijheid in Italië vond Boswell fijn. Zeker omdat zoiets in Hollywood sneller wordt afgekeurd. “Ze willen daar dat de muziek hetzelfde doet als de beelden. Als je een romantische scène hebt, moet daar romantische muziek onder. Als er een scène is met een auto-achtervolging, moet dat met snelle, pompende muziek eronder. Dat vind ik nutteloos. Dan ben je namelijk twee keer hetzelfde aan het doen. Het is niet nodig om dat nogmaals te onderstrepen.” Uit laat hij een voorbeeld zien van muziek die contrasteert met de beelden. Een man duwt een vrouw tegen een draaibord en snijdt in één keer haar armen eraf. Op het moment dat het bloed er aan beide kanten uit spuit, klinkt er bijna hemelse muziek, waardoor de scène een bijzondere lading krijgt.

“Er is mij eens gevraagd om muziek te schrijven voor een tamponreclame. Een tamponreclame vraagt om ‘tamponmuziek’: het moet absorberend en vrouwelijk zijn, dacht ik. Uiteindelijk werd het afgewezen. Het vreemde is dat een staalbedrijf er vervolgens gebruik van wilde maken!” De zaal lacht.

Na deze korte zijweg, hervat Boswell zijn verhaal. Het moeilijkste vond hij om muziek te componeren op beelden waarop acteurs druk bezig zijn met het bespelen van een instrument. Althans, dat beelden ze uit; de muziek moet nog toegevoegd worden. “Dat is heel lastig. De regisseur van zei tegen mij: ‘als het je lukt om deze scène van muziek te voorzien, krijg je de job’.” Boswell toont de betreffende scène waarin een stel lieden op de meest vreemd uitziende fluiten blaast. Dat het veel werk vergt om de muziek passend te krijgen op deze beelden, geloven we daarna meteen. “Vroeger wilde ik nog wel eens te veel in mijn muziek proppen. Ik vind dat muziek in een film echter zoals een blaadje sla moet zijn in het geheel. De rest wordt gevormd door beelden en het spel van de acteurs. Je moet daarom niet proberen om een hele hamburger aan muziek in de film te proppen. Het moet alleen op precies de juiste momenten accentueren.”

Dat realiteit en fictie zich soms met elkaar vermengen, werd Boswell duidelijk toen hij een keer het nieuws keek. De openingstune liep door, terwijl er al een nieuwsonderwerp was gestart. “Ik vroeg me af: wat is dit? Een film? Een documentaire?” Ter experiment besloot hij zelf eens muziek te gaan componeren op nieuwsbeelden. En niet de minste: de ramp van 9/11 gebruikte hij - naar eigen zeggen - om van een -achtig muziekje te voorzien. En inderdaad, de beelden krijgen daardoor een ander karakter. Volgens Boswell sluipt er tegenwoordig in eigen land steeds vaker muziek in nieuwsbeelden. Dat kan zelfs tot propaganda leiden. Boswell legde dat uit aan de hand van een drietal clips met daarin steeds dezelfde toespraak van Tony Blair, alleen de muziek was iedere keer anders: eerst sentimenteel, dan daadkrachtig en daarna zelfs grappig, waardoor de uitwerking ook steeds een ander gevoel opriep bij de kijker. Muziek beïnvloedt je perceptie dus.