Bij de Academy smullen ze van Amerikaanse heroïek. Een reddingsoperatie van de CIA om een handjevol diplomaten te bevrijden uit Iran -zoals te zien in Argo- doet de nationalistische harten van de jury ongetwijfeld hard kloppen. Maar met twaalf Oscarnominaties is Lincoln van Steven Spielberg toch echt de gedoodverfde favoriet. En met recht, want de regisseur behandelt met zijn film een uiterst boeiende episode uit de geschiedenis. Hij toont daarbij een andere vorm van Amerikaans heldendom; hoe de president zich inspande om de slavernij af te schaffen. Spielberg verkende het slavernijthema eerder in zijn films The Color Purple (11 nominaties) en Amistad (4 nominaties). Beide films ontvingen nul Oscars. Waarom Lincoln het dit jaar wel goed zal doen bij de uitreikingen? Simpel: de film is van een presidentiële klasse.
Als uitgangspunt nam Spielberg de politieke biografie Team of Rivals: The Political Genius of Abraham Lincoln van Doris Kearns Goodwin - een boek dat volgens de omslag ook Barack Obama inspireerde bij zijn presidentschap. Scenarist Tony Kushner bewerkte het bijna duizend paginas tellende boek tot een intelligent scenario, waarin enkel Lincolns laatste maanden als president centraal staan. Dat was een verhitte periode: terwijl de Amerikaanse Burgeroorlog het land verscheurde, zette de zestiende president van de Verenigde Staten alles op alles om de slavernij uit te bannen. Om te slagen moest hij een meerderheid voor zijn plan zien te winnen in het Huis van Afgevaardigden, een parlement dat louter uit een gezelschap van blanke mannen bestond. Timing was daarbij cruciaal: als de noordelijke en zuidelijke staten eenmaal vrede zouden beklinken, zou slavernij doormodderen en de oorlog op een later moment opnieuw worden ontketend.
Lincoln is in de eerste plaats dus een politieke film, die zich niet richt op het kanonnenvuur buiten op het slagveld, maar op het onderlinge getouwtrek tussen de parlementsleden. De film speelt zich grotendeels af in deftig aangeklede ruimtes waar de sigarenrookwalmen bijna onbewegelijk in de lucht blijven hangen. De dialogen zijn statig en helpen de scènes om te vormen in een geheel dat erg authentiek aanvoelt. Opvallend is dat Spielberg ditmaal als filmmaker op de achtergrond blijft. In plaats van zijn film van onnodige sentimentaliteit te voorzien (zoals in War Horse), herschept hij de historie vanuit het oerdegelijke script en de ijzersterke acteurs.
Zo is Tommy Lee Jones memorabel als Thaddeus Stevens. Maar de grootste indruk maakt als vanzelfsprekend de president. Het personage Lincoln, zoals beschreven in de eerder genoemde biografie, is van een gelaagdheid en complexiteit die maar weinig acteurs geloofwaardig kunnen omvormen in een persoon van vlees en bloed. Eigenlijk is er niemand uit het huidige acteursbestand van Hollywood die de hoge vilten hoed beter past dan Daniel Day-Lewis. In There Will Be Blood spatte zijn veelzijdigheid op magistrale wijze van het scherm, maar in Lincoln blijkt dat er nog veel meer kanten zijn die we nog niet eerder van hem zagen. Day-Lewis speelt ingetogen en toont de president als een militair strateeg, liefhebbende vader, begenadigd verhalenverteller, manipulator, melancholicus, maar bovenal als een onwrikbaar politicus. Met zijn vuist slaat hij op de tafel en wijst de heren tegenover hem op zijn suprematie. I am ( ) clothed with immense power! buldert hij. Een mooie openingszin ook voor de speech van Steven Spielberg, als hij binnenkort het gouden beeldje in ontvangst neemt.
