Hoewel de survivalfilm een lastig te definiëren genre is, leidt het geen twijfel dat de laatste jaren een aantal interessante films is uitgebracht waarop dit etiket zonder twijfel van toepassing is. 127 Hours, The Grey en The Way Back toonden weliswaar de schoonheid van de natuur, maar staken niet onder stoelen of banken dat de moderne mens nauwelijks is opgewassen tegen haar dodelijke oerkracht. Dat dit soort films bij velen goed in de smaak valt, komt waarschijnlijk door de serieuze vorm van spanning (er is immers een reële kans dat de hoofdpersoon het niet overleeft) en het gegeven dat iedereen zich wel enigszins kan identificeren met een alledaagse persoon in een volkomen reële maar niettemin overweldigende situatie. De makers van All Is Lost lijken zich van dat laatste zodanig bewust dat ze hun overlever niet eens een naam hebben gegeven. De aftiteling noemt hem simpelweg onze man.
All Is Lost is de derde film in krap anderhalf jaar over eenzaam ronddobberen op zee. Maar waar Life of Pi dit gegeven benaderde vanuit een spirituele invalshoek en Kon-Tiki er een jongensboekavontuur van maakte, kenmerkt All Is Lost zich door een zeer Spartaanse aanpak: er is slechts één personage, vrijwel geen dialoog en een zeer eenvoudig plot. Een korte proloog schetst weliswaar op ingetogen wijze de hopeloosheid van de situatie waarin onze man is beland, maar verder is van een introductie geen sprake. De film begint eenvoudigweg wanneer de naamloze hoofdpersoon geconfronteerd wordt met centrale probleem: zijn boot blijkt midden op zee tegen een drijvende container te zijn gevaren, resulterend in een gat in de romp. Met al zijn communicatiemiddelen aangetast door het zoute zeewater, zal onze man zijn uiterste best moeten doen om het vege lijf te redden.
Wat op papier een bijzonder karige basis voor een film lijkt te zijn, blijkt in de handen van regisseur J.C. Chandor meer dan genoeg om de aandacht van de kijker vast te houden. Het knappe is dat hij daarvoor nooit gebruik hoeft te maken van externe elementen. Want waar het thematisch vergelijkbare Gravity de ene na de andere uitdaging op de hoofdpersoon afvuurt, blijft in All Is Lost het probleem waarmee wordt geopend steeds aanwezig. Daarnaast is de hoofdpersoon geheel op zichzelf aangewezen en heeft hij geen sidekicks, huisdieren of toekijkende volleybal om tegen te praten. Dialoog en voice-over zijn dan ook nagenoeg afwezig. De enkele keren dat onze man spreekt, is dat puur om zich hoorbaar te maken voor de eventueel luisterende buitenwereld, nooit om de kijker van informatie te voorzien. Daarvoor volstaan de beelden immers.
Wat uiteraard helpt, is dat de naamloze hoofdpersoon vertolkt wordt door Robert Redford. Dat dit Hollywoodicoon inmiddels dik in de zeventig is, weerhoudt hem er niet van een van de beste rollen uit zijn carrière neer te zetten. Zichtbaar in bijna elk shot weet de oude baas die het doorgaans vooral van zijn charme moet hebben, hier alles op fysieke wijze te communiceren. Een mooi voorbeeld daarvan is wanneer zijn personage moet navigeren aan de hand van de sterren. Hiervoor opent hij de doos van een gloednieuwe navigatieset, die blijkt te zijn voorzien van een kaartje met een geschreven boodschap (waarschijnlijk van degene die hem dit cadeau heeft gegeven). Deze tekst wordt nooit zichtbaar of hoorbaar voor de kijker, maar de blik op Redfords gezicht en de achteloze wijze waarop hij de kaart na enkele seconden wegsmijt, vertellen voldoende.
Hoewel de titel en de proloog lijken te duiden op een slechte afloop, blijkt Redfords personage zich initieel nog vrij goed te kunnen redden. Het lukt hem bijvoorbeeld prima om het gat in de romp te dichten, maar helaas is een dergelijke mate van zelfredzaamheid niet voldoende in dusdanig overweldigende omstandigheden. Vooral als blijkt dat onze man niet geheel onfeilbaar is. Hij maakt namelijk fouten die weliswaar volkomen begrijpelijk zijn, maar uiteindelijk net het verschil tussen leven en dood kunnen betekenen. Stukje bij beetje krijgt hij de hopeloosheid van de situatie door en komt het inzicht dat de dood een zeer reële afloop is. Gaandeweg zien we daarom meer en meer shots vanuit de zee. Onze man wordt steeds meer één met de natuur die hem probeert te doden.
Regisseur Chandor wist enkele jaren geleden veel indruk te maken met zijn regiedebuut Margin Call, dat op intelligente wijze de oorzaken van de financiële crisis liet zien. Hoewel zijn opvolger een stuk minder complexe materie behandelt, blijkt er thematisch toch enige verwantschap te bestaan tussen beide films. All Is Lost toont namelijk een gewone man die het slachtoffer wordt van de fouten van grote, anonieme bedrijven, waar hij zich vervolgens geheel alleen doorheen moet zien te worstelen. Daarbij hoeft hij niet te rekenen op enige hulp van degenen die deze problemen hebben veroorzaakt. Sterker nog: ze zijn zich niet eens van hem bewust. Hoewel dit voor sommigen misschien wat vergezocht zal klinken, lijkt het met het oog op de betrokkenheid van Chandor en de politiek geëngageerde Redford niet ondenkbaar dat beide heren net iets meer wilden maken dan een simpel overlevingsdrama. Dat is ze gelukt.
