Het is wonderbaarlijk hoe een superheldenfilm opfleurt wanneer de regisseur met rust gelaten wordt. Een Dawn of Justice of Age of Ultron bezwijkt al gauw onder franchiseambities, terwijl een losse film als Wonder Woman of Black Panther iedereen verrast met originaliteit. Het zijn dan ook vaak de underdogs in de superheldenwereld die meer vrijheid, kleur en creativiteit gegund worden. Voor Aquaman geldt dat nog wel het meest, en hij krijgt een overweldigende eerste film, in zowel goede als slechte zin.
Aquaman is een draak van een film om te analyseren, want James Wan maakt veelal dezelfde fouten als andere regisseurs. De film is te lang, de verhaalvertelling is onduidelijk, personages zijn redelijk eendimensionaal en er zijn meer plotholes dan sterke acteerprestaties. Toch wandel je glimlachend de bioscoopzaal uit, want Aquaman heeft ontzettend veel charme. Afgezaagde kwalificaties zoals 'hersenloos vermaak' of 'ultieme popcornfilm' doen de film geen recht, want vaak zijn dat saaie films die weliswaar een verleidelijke aanval op je zintuigen doen, maar binnen no-time uit je geheugen zijn verdwenen. Ook Aquaman is puur 'eye candy', maar er is een belangrijk verschil: hij is nooit saai, nooit serieus en hij omarmt de absurditeit van Aquaman. Het is True Lies of Indiana Jones, met geweldig mooie beelden, fantastisch gefilmde actie en vele momenten waarop je hersens een 'wow'-prikkel genereren.
De vergelijking met Indiana Jones is niet toevallig. James Wan erkent dat hij inspiratie heeft gehaald uit die avonturenreeks en verder uit bijna elk denkbare fantasyfilm. De wereld van Avatar, de soundtrack van Blade Runner en zelfs achtervolgingen uit Tron Legacy: je kunt ze allemaal precies aanwijzen. Zelfs horror- en Kaiju-films doen hun intrede. Het is ruim twee uur aan duizelingwekkende stijlelementen, absurde actiescènes en een heerlijk foute mix van genres. Bij zo'n overdosis aan stijl en fantasie krijg je misschien flashbacks naar andere films die iets te hard hun best doen, Jupiter Ascending bijvoorbeeld, maar vreemd genoeg blijft Aquaman je aandacht vasthouden, terwijl de meeste van dit soort films gewoon visuele herrie worden.
Het helpt dat personages altijd een duidelijke motivatie hebben. Zo krijgt Black Manta niet alleen geweldige actiescènes (en een uitermate geslaagde outfit), maar ook een prima motivatie als aartsvijand van Aquaman. Het is laagdrempelig, het acteerwerk is bijzonder 'cheesy' maar het is doeltreffend. Ook King Orms vijandigheid is vrij voorspelbaar en simpel in zijn onderbouwing, maar in scènes waar hij en Aquaman eventjes eerlijk hun gevoelens delen, snap je helemaal waarom de twee moeten knokken met hun drietanden in een extravagante onderwaterarena.
Tevens beginnen je hersenen al gauw te smelten, niet door een overdosis CGI, maar prachtig filmwerk. Nicole Kidman die in een enkel shot vecht met een groep parelwitte omgekeerde astronauten met water in hun pak, werkt zo goed qua camerawerk, praktische effecten en choreografie, dat je hersens zich nooit afvragen wat ook alweer de naam van haar personage was. Probeer je dat soort dingen bij te houden, dan kom je geheid in de problemen. Er zijn zoveel bijpersonages, verhaallijnen, onderwatersteden en legendes dat het nooit strak verteld kan worden.
James Wan begint de film dan ook met mooie, soepele overgangen tussen scènes, maar lijkt dat op te geven naarmate het verhaal vordert. Plotse explosies, vreemde muziekkeuzes en enorme visuele verschillen tussen scènes worden niet meer mooi opgebouwd. Wanneer soldaten sneuvelen doordat Aquaman ze rondslingert in een onderzeeër of hij vertelt over de liefde tussen zijn ouders, kun je het misschien nog bijhouden. Maar voor je het weet verlies je het overzicht en draait men de knop echt door naar standje 11: Aquaman in een glinsterend gouden pak, surfend op een zeepaard in een caleidoscopische zee van lasers, afvarend op sciencefictionschepen en een nichtje van Godzilla. Hoewel het echt een overdosis is, brengt Wan deze chaos zo mooi in beeld, dat je er toch in meegaat.
Er blijft altijd die discussie, over duistere DC-films en Marvelavonturen die wat kleuriger en leuker mogen zijn. Het kan James Wan duidelijk niets schelen. In Justice League was Aquaman nog een ontzettende 'bro'. Wild haar, tatoeages, knorrig kijken en af en toe 'YUHHH' roepen om te compenseren voor dat suffe imago. James Wan geeft hem gewoon zijn fonkelend gouden pakje, maar gooit hem ook in een pittoreske horrorscène met huiveringwekkende zeemonsters, laat zijn haar zweven in onderwaterdebatten, stuurt hem nog eventjes naar romantisch Sicilië en daagt James Cameron uit met vernuftig filmwerk onder de zeespiegel. Aquaman is bij lange na geen meesterwerk, maar een verdomd leuk en visueel verbluffend actie-avontuur. Hecht niet zoveel waarde aan een cijfer, een rangorde binnen het DCEU of vergelijkingen met Marvel, maar ga gewoon naar de bioscoop en vooruit... neem toch maar die enorme bak popcorn mee.
