Soms is de waarheid over familie zwaar te verteren. Een verwant kan nog zoveel ellende op zijn kerfstok hebben, de bloedband dringt zich dusdanig op dat de waarheid gerelativeerd wordt. Dat kan zowel in fictiefilms als documentaires intrigerend familiedrama opleveren, maar in Bezness as Usual frustreert deze houding vooral, omdat regisseur Alex Pitstra blijft hopen op begrip voor de deugniet, zijn vader. Voor de kijker is het al snel duidelijk dat de man nooit wilde deugen en als senior zijn streken nog niet verloren heeft. Hoe lang moet het duren voordat de zoon doorheeft dat zijn onsympathieke vader zijn en onze sympathie niet verdient?
Pitstra is het product van een kortstondige verhouding tussen een Nederlandse moeder en een Tunesische vader. Na een mislukte relatie kwam zijn moeder de charmante playboy op vakantie tegen en nam ze hem mee naar huis. Vader Mohsen kon echter niet op het rechte pad blijven, belandde in de gevangenis en werd vervolgens het land uitgezet, toen zijn zoon amper vijf jaar was. Die werd door zijn moeder alleen opgevoed met slechts vage herinneringen aan zijn vader, die hoofdzakelijk onbesproken bleef. Desondanks werd de jongen in zijn jeugd frequent herinnerd aan zijn afkomst, als mikpunt van menig discriminerende opmerking. Het is niet verwonderlijk dat hij opgroeide met de afwezige vader als haast mythische figuur en naarmate hij volwassener werd antwoord zocht omtrent dit raadsel. Hieruit ontsproot docudrama Bezness as Usual, een film die vooral als zelftherapie voor de regisseur dient.
Bezness as Usual doet sterk denken aan het recente A Family Affair, eveneens een documentaire over een familie die geplaagd wordt door de herinnering aan een familielid ver weg. In die film ging het om een valse oma die bij een hernieuwde kennismaking flink ging stoken in het voorzichtige evenwicht dat in haar afwezigheid was opgebouwd. Pitstra's vader brengt een vergelijkbaar effect teweeg. Mohsen was destijds een aalgladde knappe knul die hoge ogen gooide bij de dames. 'Beznessa' heet in Tunesië dit verschijnsel van aantrekkelijke jonge kerels die westerse meisjes versierden. Pitstra's moeder was niet het enige slachtoffer van zijn betoverende charme. Als de regisseur onderzoek doet naar het verleden van zijn vader, stuit hij op een bijzonder uitgebreide familie. Niet alleen in Tunesië vindt hij verwanten, ook in Zwitserland heeft zijn vader een dochter. Tijd voor een familiehereniging, meent Pitstra. Niet iedereen blijkt daar echter happig op.
Hoewel vader Mohsen en zijn Tunesische familie de nieuwsgierige verloren zoon met open armen ontvangen, blijkt diens Zwitserse halfzus Jasmin minder bereid kennis te maken met haar vader. Was de relatie tussen Mohsen en Pitstra's moeder al deplorabel, Jasmins moeder kreeg het nog zwaarder te verduren. Het lijkt een wonder dat Jasmin zich toch door haar halfbroer laat overhalen de trip naar Tunis te aanvaarden. Daar heeft de toeschouwer alle begrip voor haar houding, want ook ons lukt het niet om Mohsen te omarmen. Hoewel hij claimt een vrome moslim met een hecht gezin te zijn, blijkt al snel dat de oude baas weinig veranderd is. Dan hebben we het niet over diens vruchteloze pogingen zijn zoon, die hij uitsluitend bij zijn Arabische naam noemt, met klungelige argumenten tot de islam te bekeren. Vaderlief wil geld verdienen met allerlei twijfelachtige handeltjes en vraagt zijn zoon om steun, bij voorkeur financieel. Hoewel geen 'beznessa' meer, lijkt zijn relatie met zijn Europese zoon vooral door 'business' gedreven.
Wij zien de oude gladjakker snel voor wat hij is, maar het kost Pitstra veel tijd en moeite soortgelijke conclusies te durven trekken. Dat maakt Bezness as Usual tot een lang uitgesponnen documentaire, waarin we moeten aanzien hoe sympathie voor Mohsen, die wij al vanaf het begin amper koesterden, verspilde moeite lijkt. Vooral als we zien hoe Pitstra's moeder zich hoe langer hoe meer verwaarloosd voelt door haar zoon. De eenzame vrouw in Nederland vormt een schril contrast met de door een grote familie omringde vader in Tunesië, maar krijgt van ons meer medelijden, vooral als we inzien dat zij slechts één van de velen is die door de 'beznessa' tekortgedaan zijn.
Dat fenomeen had meer aandacht verdiend dan het melodrama tussen vader en zoon. De hoogtijdagen van de Tunesische toeristenindustrie liggen achter ons, maar hoe is het afgelopen met de andere kerels zoals Mohsen? Daarover horen we maar weinig; we ontmoeten één 'collega', nu een trouw huisvader. Het kan dus ook anders aflopen en dat intrigeert. Evenals het ineenstorten van toerisme onder de aanhoudende terroristische dreiging. Wanneer een zelfmoordterrorist zich opblaast pal voor Pitstra's hotel, blijkt er in Tunesië heel wat meer aan de hand te zijn dan diens dweperige relatie met zijn vader. Maar aangezien Bezness as Usual bovenal dient als stukje zelfhulp voor de regisseur, horen we weinig over het grotere geheel waarvan Mohsen slechts een klein puzzelstukje vormt.
