Drie jaar geleden kwamen drie ambitieuze schrijvers met een scenario voor een psychologische thriller annex horrorfilm aanzetten die zich grotendeels in één ruimte zou afspelen. Bad Robot, de productiemaatschappij van J.J. Abrams zag wel brood in het verhaal en ging ermee aan de haal. Een groot budget en bekende namen werden aangetrokken. En als klap op de vuurpijl werd de titel omgedoopt naar 10 Cloverfield Lane. Het herschreven verhaal van Josh Campbell, Damien Chazelle (die we nog heel goed kennen van het drumdrama Whiplash) en Matthew Stuecken werd aan Abrams eigen found-footage-scifithriller Cloverfield geplakt. Het speelt zich volgens uitlating van producent Abrams af in hetzelfde universum en ligt in het verlengde van zijn eigen werk uit 2008. Filmjournalisten wordt vaak gevraagd om niet te snel te publiceren of (begrijpelijkerwijs) niet te veel te spoileren. Deze laatste belofte is voor 10 Cloverfield Lane volstrekt zinloos. De titel is namelijk één grote spoiler en deze gedachte blijft de volledige speelduur in je achterhoofd spelen.
Als een op zichzelf staande titel is het zelfverzekerde regiedebuut van Dan Trachtenberg één en al intrige. De vertwijfelde Michelle heeft kennelijk genoeg van haar relatie en verlaat overstuur het appartement dat ze met vriend Ben deelt. De brunette trapt op het gaspedaal begeleid door een decadente, zwaar aangezette, door strijkers geannexeerde score. Michelle gooit onderweg de gastank vol en staart naar de horizon die door de duisternis nauwelijks nog te ontwaren is. In de auto hoort ze via de telefoon een monoloog van Ben (waarin we de stem van Bradley Cooper herkennen) aan, zonder zelf maar iets terug te zeggen. Dan wordt ze aangereden, haar auto slaat meerdere malen over de kop en het beeld wordt zwart. Vervolgens ontwaakt Michelle in een koude klamme kelder met haar been in een brace, vastgebonden aan een roestvrijstalen waterleiding en een infuus in haar onderarm. Ze maakt al snel kennis met haar kidnapper Howard, een verwarde zwaarlijvige man die haar op het hart drukt dat Michelles gevangenschap voor haar eigen veiligheid is. In de buitenwereld is een aanval losgebroken, zo stelt Howard, waarbij niemand het heeft overleefd. Of het nucleair of chemisch is durft hij niet te zeggen.
In deze sfeervolle nachtmerrie draait het om de vraag waar nu de angst gezocht moet worden. Is Howard wel te vertrouwen en klopt alles wel wat hij zegt? Of heeft hij daadwerkelijk gelijk en kan Michelle maar beter opgesloten blijven? Of moet Michelle bang zijn voor haar eigen onderbuikgevoel, wantrouwen en gedachten? Met dit gegeven speelt Trachtenberg voortdurend, waarbij opvalt dat hij de kijker heel gelijkmatig met informatie voedt. Lange tijd is dit heel consistent en komen we steeds meer te weten over de situatie waarin Michelle zich bevindt. De ondersteunende bewijzen stapelen zich op. De introductie van een derde personage geeft hier nieuwe dimensies en dynamiek aan. Trachtenberg zadelt ons niet simpelweg op met het gegeven dat het buiten niet pluis is, maar voorkomt ook dat we voortdurend op het verkeerde been gezet worden. De instinctieve overlevingsdrang die zich van Michelle meester maakt blijkt niet alleen een uitstekende gids te zijn, maar vertroebelt ook haar blik op de werkelijkheid. Langzaamaan laten de schrijvers de solide overlevingsbunker die Howard heeft opgezet afbrokkelen. Michelle lijkt ondertussen steeds dommere dingen te gaan doen, maar ook steeds dichter bij de waarheid te komen.
10 Cloverfield Lane is een energieke, beklemmende thriller die niet leunt op schrikeffecten, maar op de suggestie en het inlevingsvermogen van de kijker. De sterkste troef die Trachtenberg in handen heeft is de aanwezigheid van John Goodman. Houdt hij er een geheime agenda op na of doet hij zijn naam eer aan en is hij een onhandige goedzak? Hoe ver wil Michelle gaan in het vertrouwen van Howard met de gedachte dat ze volledig afhankelijk van hem is? Trachtenberg maakt niet de beginnersfouten die veel vakgenoten begaan. Hij neemt de tijd om zijn verhaal te vertellen, leunt zwaar op dialoog en nauwelijks op reflexmatige schrikeffecten. De titel wordt in de groteske finale alsnog uitgelegd, waarmee Trachtenberg al het voorgaande flink ondermijnt. Ook Michelle verandert dan te abrupt van karakter en moet aan geloofwaardigheid inboeten. Tot op driekwart is 10 Cloverfield Lane een minutieus geconstrueerde mindfuck waarbij niets is wat het lijkt en tegelijkertijd ook alles is wat het is. Jammer van het eind. En van die titel.
