Last Days is het laatste deel van Gus Van Sants drieluik over, ja, wat eigenlijk? Alledrie de films zijn losjes gebaseerd op ware gebeurtenissen, in alledrie de films gaat er een hoofdpersonage dood en alledrie de films gaan over Van Sants grote liefde: lekkere jonge knullen. De andere twee films uit het drieluik waren Gerry en Elephant. De eerste was zelfs te snob voor het NRC, dat normaal geen enkele moeite heeft met drie uur durende films over verkouden schaapherders, de tweede was een bescheiden arthousehit, mogelijk dankzij boulimische schoolmeisjes en een schietpartij. Die ontbreken in Last Days, dat qua toegankelijkheid een beetje tussen de twee andere luiken inhangt.
Dat betekent echter niet dat Last Days een makkelijk wegkauwfilmpje is. Bereid je alvast voor op minutenlange shots van reflecterende autoruiten en pakweg evenveel dialoog als een Rembrandt. Althans, er is wel dialoog, maar die komt vooral neer op hmf, mwè en bwgh. Dat krijg je als je een film maakt over de laatste dagen (of eigenlijk: uren) van een rock n roll cliché, zoals één van de personages in de film het zo mooi uitdrukt. Van Sant liet zich inspireren door Kurt Cobain, over wiens laatste dagen bar weinig bekend is. Dat komt mooi uit, want in Last Days gebeurt er ook bar weinig. De door drugs en drank tot mentaal skelet teruggebrachte adonis mompelt wat terwijl hij in een meertje pist. Het meest opwindende dat de gefictionaliseerde Kurt op zijn laatste dag doet is het maken van een bord pasta.
Toch komen de filmrecensenten van de gerenommeerde dagbladen aan met termen als hallucinerende ervaring (NRC), fascinerend en ontroerend (Volkskrant) en zelfs laat de toeschouwer voelen hoe het is om te sterven (wederom NRC). Dat is nogal wat. Hoe halen deze mensen in Godsnaam zoiets uit een film waarin de hoofdpersoon letterlijk uit het shot valt en de camera minutenlang blijft hangen op een struikje? Ik heb absoluut niets tegen struikjes, maar echt veel drama spettert er niet van af. Laat staan dat ik me mijn dood voorstel als een hoopje wapperende blaadjes.
Snobisme druipt uit ieder frame; shots duren zo lang dat je denkt dat de man die op het uit-knopje moest drukken spontaan is overleden, er is een totaal overbodige scène waarin twee vrienden van Kurt besluiten tot wat gezellige homoseks en de voortiteling zit aan het einde van de film. Waarom? Joost mag het weten.
Toch vond ik Last Days een goede film, èrg goed zelfs. De totale afwezigheid van actie wordt opgevangen door een soort voyeuristische spanning. We weten allemaal dat het murmelende wrak op dat grote scherm ook in werkelijkheid wrakkig heeft gemurmeld. Als hij vanuit een hoekje naar een clip van Boyz 2 Men kijkt met een geweer in zijn hand is de spanning voelbaar. De film wordt ook nog een flink stuk in de juiste richting geholpen door Michael Pitt, die precies de juiste toon weet aan te slaan en de uitvoering van zijn eigen Death to Birth. Ik raad alle twijfelaars aan het nummer eens te beluisteren; het geeft precies de onder-je-huid-kruipende-sfeer van de film weer.
Vergelijk Last Days met een vakantie naar een totaal afgelegen boeddhistisch klooster: er is geen flikker te doen, je verveelt je de tering en hoogstwaarschijnlijk loop je een verschrikkelijke vorm van diarree op. Toch is het iets wat je altijd bijblijft en misschien wel één van de mooiste periodes uit je leven. Waarom? Nou, eh. Tsja. Je had er bij moeten zijn.
Eigenlijk is het onmogelijk om een goede recensie te schrijven over Last Days. Of je hem geweldig vindt of walgelijk saai hangt alleen af van de potentie van je snoborgaan. Ik kan eigenlijk alleen maar afsluiten met: het is aan jou. Wou je altijd al een reisje maken naar een totaal afgelegen boeddhistisch klooster en wil je daar best een chronisch vermoeide sluitspier voor riskeren? Reserveer je kaartje alvast.
