Strek je armen voor je uit. Haal diep adem. Concentreer je. Bal je vuisten nu en laat je wijsvingers naar elkaar wijzen. Zorg dat er maar een paar centimeter tussen de topjes van beide vingers is. Als je nu je blik een klein beetje uit focus laat gaan, zul je versteld staan van wat je te zien krijgt. Kosmische energie vloeit van de ene vinger naar de andere. Een soort gele, goddelijke gloed. Een nieuwe wereld ontsluit zich. Zie je het? Nee, natuurlijk niet! En waarom niet? Omdat het klinkklare onzin is! Toch vormt dit suffe energieverhaaltje de aanleiding voor de hoofdfiguur uit De Celestijnse Belofte om op zoek te gaan naar een diepere waarheid, die verborgen ligt achter de wereld zoals wij die kennen. Hij gaat op zoek naar de negen inzichten van De Celestijnse Belofte, die uiteindelijk een nieuwe, spirituele wereld tot gevolg zullen hebben. En wij, arme kijkertjes, verliezen met dit stompzinnige, quasi-esoterische, slecht gemaakte avontuur negenennegentig kostbare minuten van onze toch al zo korte leventjes. Je zou er bijna kwaad om worden. En dat mag nou juist niet volgens De Belofte...
Op zich zou een zoektocht naar eeuwenoude mystieke manuscripten in de donkere regenwouden van Peru een prima uitgangspunt zijn voor een avonturenfilm à la Indiana Jones, verrijkt met een spirituele inslag. Maar helaas. De Celestijnse Belofte is verre van dat. Laten we eens kijken wat er allemaal misgaat.
Allereerst is daar het bronmateriaal. Wie bekend is met het boek van James Redfield waarop de film gebaseerd is (alleen al in Nederland 400.000 exemplaren van verkocht!), weet dat de inzichten van De Celestijnse Belofte niet verder reiken dan een handvol pseudo-spirituele platitudes, met de diepgang van een gemiddeld huisvrouwenblad. Leest u even mee? We komen er (wederom) achter dat we in een diep mysterieuze wereld leven, die vol is met toevalligheden en ontmoetingen die voorbestemd lijken. En het vijfde inzicht luidt: De enige oplossing om alle conflicten uit de weg te ruimen, is om onze persoonlijke hereniging met het goddelijke te cultiveren, een mystieke transformatie die ons vervult met oneindige energie en liefde, welke onze perceptie van schoonheid uitbreidt en ons verheft tot een Hoger Zelfbewustzijn. Het zijn haast poëtisch klinkende, maar uiteindelijk volkomen holle en onbegrijpelijke frasen. Toch hebben ze tot gevolg dat mensen in De Celestijnse Belofte plotseling tegen plantjes gaan praten en denken dat ze zichzelf onzichtbaar kunnen maken (geen grap!). De Celestijnse Belofte zit vol met dergelijke nonsens. Als filmmaker zit je dan ook flink in de problemen, wil je hier nog iets zinnigs van maken.
Goed, tot zover de inhoud. En omdat er ongetwijfeld genoeg mensen zijn die iets kunnen met de zweverige boodschap van De Celestijnse Belofte, kijken we voor hen toch nog even naar de vorm. Daarvoor volstaat een opsomming: de dialogen zijn erbarmelijk; het acteerwerk is beneden peil; de montage laat op zijn zachtst gezegd te wensen over; het camerawerk is storend en inconsequent in stijl; de motivaties van de (toch al platte) personages blijven volkomen onopgehelderd; het verhaal wordt gefragmenteerd verteld; de toon is zeer uitleggerig; er is meer hole dan plot en zelfs de mooie natuurbeelden van Peru worden verpest door het gebruik van vreemde kleurfilters, overbodige slowmotion shots (vaak begeleid door tenenkrommende New Age-klanken) en een korrelige beeldstructuur. Dit alles zorgt ervoor dat je je als kijker op geen enkel moment betrokken voelt bij wat zich op het scherm afspeelt en dat de onzinnigheid van de spirituele boodschap ineens pijnlijk bloot komt te liggen. De film wordt er bij vlagen onbedoeld grappig door. Hoe heeft een dergelijk slechte film het in godsnaam geschopt tot in de bioscoopzaal? Zal het dan echt alleen maar de bekendheid van de titel zijn geweest? Het moet haast wel...
Toch zullen er ongetwijfeld mensen zijn die vrijwillig geld neertellen om deze wanvertoning te mogen aanschouwen, net zoals er mensen zijn die nog steeds de boeken van Redfield kopen. De boodschap van De Celestijnse Belofte is er namelijk een van hoop, een die hen bijzonder doet voelen (een boodschap die overigens prima is samen te vatten in één zin: wees lief voor elkaar). De zoekende mens, hunkerend naar aandacht, blijkt helaas een gemakkelijk slachtoffer. Het is ongetwijfeld een gevolg van deze sterk geïndividualiseerde tijd en het wegvallen van de grote verhalen. Maar de behoefte aan een nieuwe zingeving is geen vrijbrief om mensen te bestoken met oppervlakkige diepzinnigheid als De Celestijnse Belofte. Behoefte aan verdieping? Lees dan Nietzsche of Kant, of desnoods de bijbel. Maar laat De Celestijnse Belofte in hemelsnaam links liggen.
