Drie jaar geleden verraste Michaël R. Roskam vriend en vijand met een Oscarnominatie voor Beste Buitenlandstalige film voor zijn indringende debuutfilm Rundskop. Een overstap naar de Verenigde Staten kon dan ook logischerwijs niet lang uitblijven, maar over het materiaal voor zijn tweede speelfilm The Drop zal de regisseur niet veel te klagen hebben gehad. Tot zijn beschikking stonden een script uit handen van Dennis Lehane (Shutter Island, Gone Baby Gone) en een topcast met o.a. Tom Hardy, James Gandolfini en Noomi Rapace. Het kan snel gaan. Toch maakt Roskam een ontspannen indruk onder al het succes. FilmTotaal sprak de nuchtere Vlaming een week voor de Nederlandse bioscooprelease van zijn nieuwste film.

Het inmiddels alweer drie jaar geleden sinds Rundskop voor een Oscar werd genomineerd. Hoe is uw leven in die tijd veranderd?

"Ik denk dat alles al stilletjes aan wat aan het veranderen was. Voordat we genomineerd werden doorliepen we in België al een heel fijn parcours. Vervolgens begon de film het internationaal ook steeds beter te doen. De nominatie gaf daarbij opeens een stevige duw. Sindsdien is het snel gegaan. Plots mag je topmateriaal lezen in Hollywood met schitterende acteurs. 'Living the life' zoals ze dat noemen [lachend]."

Hoe is de overstap van België naar de Verenigde Staten gegaan?

"Ik ben een groot liefhebber van de Amerikaanse film. De traditie is enorm en dat heeft een grote invloed gehad op mijn eigen werk. Toen ik werd benaderd door verschillende agenten uit de Verenigde Staten hoefde ik dus niet lang na te denken. In het begin was het nog een beetje aftasten naar het juiste script. Animal Rescue (zoals de film toen nog getiteld was) sprak me meteen aan, maar in eerste instantie was David Cronenberg nog verbonden aan de film. Nadat hij, en later nog Neil Burger, om verschillende redenen moest afhaken, ben ik met de studio om de tafel gaan zitten om mijn visie te bespreken en dat is toen blijven hangen. Daarna is het eigenlijk razendsnel gegaan en konden we Tom Hardy, James Gandolfini en Noomi Rapace meteen casten."

Werd u ook meteen geconfronteerd met een heel andere manier van werken dan in België?

"Ja, toch wel. Er zijn natuurlijk genoeg overeenkomsten, maar vooral een aantal fundamentele verschillen in het financieringsproces. In België ben je vaak afhankelijk van geld vanuit de overheid via filmfondsen. Wanneer de commissie heeft besloten dat een project financieel haalbaar is, houden ze zich verder afzijdig en ben je als regisseur, schrijver of producent meer eigenaar van de film. In de Verenigde Staten komt het geld vanuit grote bedrijven, die daarmee meer inspraak hebben."

Krijgt u dan nog wel genoeg vrijheid om de film op uw manier te maken?

"Gelukkig wel. Searchlight Pictures is een echt regisseurslabel, dat trouw blijft aan de stem van de regisseur. Voor Europese filmmakers zijn dat de beste plekken. Maar het hangt natuurlijk ook af van de keuzes die je maakt. Het kan fel tegenvallen, omdat je als Europeaan gewend bent aan een heel ander systeem. Je bent wel genoodzaakt om je aan te passen, maar dat is minder problematisch dan je zou denken. Af en toe doet dat een beetje pijn, maar dat geldt uiteraard ook voor de studio. Zij moeten ook het geduld opbrengen voor die rare regisseurs. Maar als de klik er eenmaal is, zit het goed. Dat is bij ons wel het geval geweest, ik zie de ervaring zeker als voor herhaling vatbaar."


Er is een zekere overeenkomst tussen de hoofdpersonages in The Drop en uw vorige film. Werkt u het liefst met personages van het type ‘stille wateren, diepe gronden'?

"Ik denk dat we allemaal wel stille wateren zijn met diepe gronden. Ik vermoed dat dat ook hetgeen is waarin we onszelf herkennen. Voor de meeste mensen vallen de trauma’s uit het verleden wel mee, maar we moeten allemaal weleens omgaan met gevoelens van spijt, woede of angst. Dat doen we allemaal op onze eigen manier. Zowel bij Jacky Vanmarsenille in Rundskop als Bob in The Drop is dat zo diep gegaan dat ze op een bepaald moment alleen nog maar door kunnen leven door simpelweg te bestaan. Ze doorlopen dag na dag een soort zielloos bestaan, hun ziel in leven houden maakt ze kwetsbaar. Pas op het moment dat er iets gebeurt wat die routine doorbreekt, wanneer hun geritualiseerde leven verstoord wordt, laten zij zich weer kennen aan de buitenwereld. Dat soort momenten, dat soort personages, daar houd ik inderdaad wel van."

De laatste weken gaat er natuurlijk ook volop aandacht uit naar de laatste rol van James Gandolfini. Hoe was hij op de set?

"Super, echt een topkerel. Zowel als mens als artiest heel joviaal en genereus, en heel grappig bovendien. Maar hij was ook heel toegewijd aan de rol. James was geen acteur die constant terugplooide op zijn ervaring door simpelweg de trukendoos weer open te trekken. Hij kwam als het ware emotioneel naakt op de set, om vervolgens het personage van begin af aan op te bouwen. Een geweldige ervaring om te zien hoe zo’n groot acteur nog steeds te werk ging alsof het zijn allereerste rol was."

De rest van de cast kent vele verschillende nationaliteiten (Brits, Zweeds, Belgisch). Hoe bent u te werk gegaan om het Brooklyn-gevoel toch authentiek te houden?

"Ik wilde alleen in Brooklyn draaien als ik wist dat we een authentieke omgeving konden regelen. Gelukkig waren Dennis (Lehane) en veel van de crewleden wel bekend met New York. We hebben heel veel tijd gespendeerd met het zoeken naar de juiste locaties, bijvoorbeeld de bar. Het liep eigenlijk uit op een soort antropologische expeditie, het observeren van de mensen die uiteindelijk je film moeten gaan bevolken. Het materiaal was voorhanden. Aan de ene kant wilden we trouw blijven aan wat we zagen, maar tegelijkertijd hebben we daar ook een eigen visie op los gelaten. De inspiratie komt uit het werk van de Amerikaanse schilder George Bellows, die naturalistische en expressionistische schilderijen maakte over de plaatselijke arbeidersklasse: 'Brooklyn as it is'. Ik denk dat dat uiteindelijk een mooie gelaagdheid heeft opgeleverd van een gestileerde film, maar tegelijkertijd een realistisch en authentiek geheel."

Lees ook de recensie van The Drop.