Ai Weiwei, de artiest en ieders favoriete Chinese dissident, is dit jaar jurylid voor de Tiger Awards. Hij kan echter niet op het festival aanwezig zijn. In 2011 werd hij gearresteerd, zogenaamd in verband met de belasting, maar zijn kritiek op de Chinese regering zal hier meer mee te maken hebben. Momenteel heeft hij huisarrest en mag het land niet uit. Daarom is hij niet in Rotterdam aanwezig maar kreeg de films in de Tiger competitie via het internet opgestuurd en overlegt via Skype met de andere juryleden. Het zal daarom allicht geen toeval zijn dat er een aantal Chinese films op het festival draaien die opvallen door hun sociaal engagement.

Ping’an Yueqing is een documentaire van Ai Weiwei zelf. Confronterende beelden van een moordzaak die volgens de autoriteiten geen moordzaak was maar een ongeluk, terwijl de dorpsbewoners en familie van het slachtoffer de lokale regering verantwoordelijk houden. Het is opletten geblazen met de hoeveelheid informatie die op je af komt, en mede daardoor is de film wat overweldigend. Hoewel dat ook komt door het portret dat langzaamaan ontstaat van een samenleving die door angst wordt geregeerd.

Er wordt nooit helemaal duidelijk wat er nu precies met het slachtoffer is gebeurd, maar wel duidelijk is hoeveel mensen niet met de documentairemakers willen praten uit angst dat ze dan die nacht nog opgepakt worden door de corrupte lokale regering. En dat het slachtoffer een doorn in het oog van die corrupte lokale regering was, die van de landelijke overheid een groot bedrag kreeg om aan de lokale bevolking te geven ter compensatie van het opeisen van het omliggende land voor herontwikkeling.

De mensen zagen echter nauwelijks wat van dat geld, terwijl de boeren wel hun landgoed grotendeels moesten inleveren en de vissers hun visgebied. Er zijn flink wat mensen die wel voor de camera hun mening over de moord willen delen, maar dat zijn wel mensen die sowieso al mondig zijn of juist het standpunt van de regering verdedigen. Jan de arbeider durft niks te zeggen voor de camera. Ai Weiwei creëert een indringend beeld van een gemeenschap die in angst leeft voor de eigen overheid, en dat levert een sterke documentaire op die aandacht verdient.

[rating 4]

Four Ways To Die In My Hometown en bovenstaande film zullen niet in China in de bios te zien zijn. Om daar in te draaien moet een film door de staat goedgekeurd en gefundeerd worden, en daarvoor moet eerst het script van te voren een keuring duur, en na het filmen zijn er één of meerdere censuur procedures. Wil je dat proces niet doorlopen, dan moet je onafhankelijk je film maken. Dat kan, maar de enige plekken waar de film dan in China kan vertoond worden, festivals die buiten de gewone regeling vallen, werden de afgelopen jaren bijna allemaal verboden door de overheid.

Dus kan debuterend regisseur Chai Chunya zijn film in eigen land nergens kwijt en moet hij uitwijken naar buitenlandse festivals. Tijdens de Q & A na afloop van de film straalde het geluk dan ook van zijn gezicht bij zelfs een halfvolle zaal in Rotterdam. Terwijl zijn film eigenlijk vrij onschuldig en alleen taboe is omdat hij religie behandelt. Verder kaart Chai wel een sociaal probleem aan omtrent de leegloop van de jonge generatie op het platteland, waardoor oude dorpjes langzaam uitsterven, maar het is meer een nostalgische terugblik op oude gewoontes en vergane kunstvormen dan maatschappijkritiek. Door het verhaal eromheen deert het eigenlijk nauwelijks dat de film slechts bij vlagen goede momenten kent, maar toch is het jammer.

[rating 2] (Voor alleen de film)
[rating 3.5] (Voor het verhaal eromheen en dus de hele festival ervaring)