Het kostuumdrama lijkt een vastgeroeste filmvorm, zeker die van het Engelse soort. Maar op het IFFR wordt dit jaar bewezen dat het nog altijd anders kan zijn. Juist een nieuw Engels kostuumdrama is voor mij zelfs de beste film op het festival tot nu toe: Wuthering Heights van Andrea Arnold (Red Road, Fish Tank). Het is alweer de achttiende verfilming van het boek van Emily Brönte, maar deze grauwrealistische versie van het eerste deel van het boek is als geen andere Brönte-adaptatie die eerder kwam.

Wat Wuthering Heights zo uniek maakt is de manier waarop regisseuse Arnold de achttiende eeuwse roman benadert en vormgeeft. De landhuizen zijn vervangen door boerderijtjes en het woeste Yorkshire landschap isoleert en domineert de film. De elementen zijn zeer belangrijk voor Arnold. Diepe modder is overal, de regen is meedogenloos en de wind raast voortdurend over het land. Af en toe filmt Arnold de personages in prachtig zonlicht, maar het is het geluid van de wind en/of de regen dat grote delen van de film bepalend is voor de indringende sfeer. Muziek is er nauwelijks.

Als een Terrence Malick legt Arnold de nadruk op de elementen van de natuur, op de vogels in de lucht en de dieren die gevangen en gegeten worden. Liefde wordt uitgedrukt door een rol in de modder of door samen door het gras te rennen. Het verhaal wordt volledig verteld vanuit Heathcliff, wiens onmogelijke liefde voor Kathy soms meer op een gevaarlijke en pijnlijke obsessie lijkt. Zowel de oude als de jonge versie worden gespeeld door zwarte acteurs om te benadrukken hoe zeer hij een buitenstaander is in dit achttiende eeuwse Engelse landschap. Hun hermetisch gesloten acteren is een knap staaltje subtiliteit, en dat merk je eigenlijk pas als hij eindelijk eens losbarst: een ontroerende aardschok.

Het is altijd fijn om te zien als een filmmaker die meteen goed begint dat niveau in de eerste periode meteen vasthoudt. Het is nog fijner om te zien dat een regisseuse die al ijzersterk begint (met Red Road in 2006) nog beter wordt (het meesterlijke Fish Tank) en die stijgende lijn blijft voortzetten met deze derde film. Wuthering Heights is een fantastisch gefilmd, gewaagd tweede meesterwerk van deze nog relatief jonge Engelse filmmaakster.

[rating 5]

L'Appolonide – Souvenirs de la maison close, in het Engels House of Tolerance genoemd, is ook al een atypisch kostuumdrama dankzij zowel de trage stijl als de onderwerpkeuze. En de spermatranen uiteraard, die zijn ook vrij zeldzaam. De film speelt zich bijna geheel af in een bordeel in Parijs rond 1900. De decors en kleding zijn luxueus en haast tijdloos, maar het einde van een tijdperk nadert, of dat nou in de vorm van verminking, syfilis of verhoogde huur komt. Ondanks dat de film er erg mooi uitziet en de aandacht aan details groot is, bevat het leven van de vrouwen weinig glamour.

Regisseur Bonello vertelt het verhaal geheel vanuit hun perspectief en richt zich daarbij op hun alledaagse leven van wassen na de daad, oververmoeid zijn en de angsten en dromen van de prostituees. Zij verlangen naar aflossing van hun schulden, zijn bang zijn voor ziektes, roddelen over de klanten en wie op wie een oogje heeft. Tragiek slaat al snel toe en het leven van de dames krijgt een steeds melancholischere lading, behalve in de slaapkamer waar de plicht gedaan moet worden. Bonello maakt ondertussen slim gebruik van enkele anachronistische jaren zestig popliedjes om aan die sfeer bij te dragen.

Hoogtepunt daarvan is de scène waarin de dames huilend dansen op Night In White Satin van de Moody Blues, in context zonder meer een van de mooiste scènes van de 2012 editie van het IFFR. Uiteindelijk overheerst een beeld van sterke doch kwetsbare vrouwen die aan elkaar kracht ontlenen en er dankzij onderlinge banden in slagen om zich telkens weer over te geven. In zekere zin is de film een wat trage maar wel ontroerende ode aan prostituees, wiens lot als paria van de maatschappij volgens de regisseur honderd jaar later er niet beter op is geworden, zo suggereert de epiloog van de film.

[rating 4]