Als volslagen onbekende in de filmwereld werd Matthijs van Heijningen Jr. voor de regie van de prequel van John Carpenters The Thing gecontracteerd. Zijn horrorfilm laat zien wat zich enkele dagen voor de klassieker uit 1982 afspeelde, maar is door het ontzag voor het origineel haast te labellen als een remake. Van Heijningen begon zijn loopbaan aan de zijde van zijn filmproducerende vader, maar ontwikkelde zich uiteindelijk tot internationaal regisseur van commercials. Van Heijningen, die in de Verenigde Staten woont, was in onze hoofdstad. FilmTotaal zocht hem op.

Hoe ben je als onbekende regisseur bij een project als The Thing terechtgekomen?
Ik maak al twaalf jaar lang commercials. Eerst in Nederland en later ook in het buitenland. In Amerika is de overgang van commercialregisseur naar filmregisseur een logische stap. Daar wordt helemaal niet vreemd tegenaan gekeken. Ze beoordelen je commercials om te zien of je in staat bent een speelfilm te maken. In die twaalf jaar aan commercials zaten genoeg dingen waaruit bleek dat ik met acteurs en special effects kon werken. Wat wel een beetje vreemd was, is dat ze me gelijk een grote film gaven. Bij commercials leer je heel goed pitchen. Je bent altijd in competitie met andere regisseurs, dus je moet heel erg goed kunnen overtuigen dat jij degene bent die het project moet gaan maken. Ik ben dus goed in verkooppraatjes.

Ben je ook een fan van het horrorgenre?
Jazeker. Toen ik erbij betrokken werd, dacht ik wel dat het uiteindelijk toch niet zou gaan gebeuren. Ik had dus heel veel bravoure en overblufte mezelf. Toen ze zeiden: “ga hem maar maken”, realiseerde ik me pas dat ik een prequel van een John Carpenter ging doen. Dat was eigenlijk nog helemaal niet tot me doorgedrongen. Toen begonnen de slapeloze nachten pas.

Heb je eigenlijk contact gehad met Carpenter? Heeft hij je film gezien?
We hebben geen contact gehad en ik weet niet of hij mijn film ook heeft gezien. Hij kan natuurlijk niet zomaar een bioscoop binnenlopen. Misschien heeft hij een privéviewing gehad. Niemand die het weet.

Hoe moeten we jouw film nou noemen, een prequel of een remake?
Het is gewoon een prequel, want hij speelt zich drie dagen eerder af. Toen ik erbij betrokken raakte en het dus een prequel bleek, zijn we als een detective door de Noorse scène van het origineel gegaan. Het was enorm puzzelen. Er waren allerlei eisen waar ik aan moest voldoen, want ik moest van alles uitleggen. Er zijn ook heel veel dingen die niet kloppen hoor. In John Carpenters versie ook. Hierin zit een stukje videotape waarin we zien dat die Noren met turbochargers het ijs opblazen. Toen dacht ik al: ‘tien Noren kunnen niet zo’n krater veroorzaken’. Carpenter redeneerde, ‘ach dat hebben ze gewoon gedaan’. Ik moest dat dus zien op te lossen.

Wilde je dat enorme ruimteschip er ook per se in hebben?
Dat wilde vooral de studio graag. Dat was één van hun eisen omdat ze heel erg bang waren dat mijn film anders helemaal hetzelfde zou zijn als die van Carpenter. Ik had het schip er misschien liever niet in gehad.

Hoeveel macht heb jij als Nederlandse debutant tegenover zo’n grote studio?
Toen ik erbij kwam, was er al een versie, maar die was heel slecht. Als toeschouwer wist je namelijk al wie of wat The Thing was. Ik vond dat nergens op slaan. Het idee is dat je het niet weet, anders heb je geen paranoiagevoel. De studio bood aan dat als ik het beter wist, ik het mocht gaan bedenken. We zijn toen met de producers opnieuw begonnen. Ze wilden wel dat ruimteschip erin hebben; dat was hun enige eis. Maar de scène waarin de personages elkaar op tandvullingen controleren [het monster kan niet overweg met lichaamsvreemd materiaal, red.] heb ik bijvoorbeeld zelf bedacht. Dat moment komt het dichtst bij wat ik voor ogen had.

Zit er ook nog een diepere laag in jouw film verscholen?
In Amerika is het gevoel van terrorisme en dat je niet weet wie je buurman is heel sterk. Mensen vervreemden van elkaar. Dat zou wellicht een diepere laag kunnen zijn. Dat je buurman misschien een zelfmoordterrorist is. Maar dat is ook wel een beetje een verkooppraatje. Ik vind de paranoia, dat je elkaar niet kan vertrouwen, een heel universeel gegeven.

Carpenters film kwam uit tijdens de Koude Oorlog...
Ze hebben hem toen ook gevraagd of het een parabel over aids was. De ziekte zit in je en je weet het niet. Dat werd er allemaal bijgehaald. Maar hij zag het gewoon als een goede monsterfilm. Ik vond het idee dat jij of ik het monster kunnen zijn en dat samen moeten uitvinden gewoon heel erg sterk.

Horror is het genre bij uitstek dat het moet hebben van clichés. Wilde je deze nog omzeilen of vul je enkel de verwachtingen van het publiek in?
Ik heb daar nooit zo bij stilgestaan. Als het monster in je zit en je weet het niet, wat is dan voor mij het meest angstaanjagende? Wat als er in mij iets openbarst? Dat vind ik ook aan Alien zo goed: dat glibberige spinachtige wezen. Dat zijn een soort oerangsten en daar kan je niet van afwijken. Als het een heel mooi perfect monster zou zijn, zal het waarschijnlijk niet worden opgepakt door je primaire brein.

De special effects zijn heel erg jaren tachtig. Heb je overwogen om het visueel veel moderner te maken?
Als fanboy van het origineel wilde ik het heel praktisch aanpakken door kostuums te bouwen. We hadden het gedraaid en gemonteerd en toen zag het er ook echt uit als een jarentachtigfilm. Dat zouden de echte fans ongetwijfeld geweldig hebben gevonden, maar we hebben daarna nog wel veel computereffecten toegevoegd.

De ontvangst in de Verenigde Staten was redelijk. Ben je zelf eigenlijk tevreden?
Ik had niet verwacht dat mijn film in sommige media zo hard aangepakt zou worden. Ik had op een mildere ontvangst gehoopt. Ik las kritieken dat het er nihilistisch uitzag en er geen karakterontwikkeling zou zijn. Ik had bovendien gehoopt dat mijn film iets meer zou omzetten in het eerste weekend. Als een film het slecht doet bij de box office, krijg je dan nog wel een tweede kans in Hollywood?

The Thing gaat a.s. donderdag in première. Lees hier de recensie.