In 1997 kwam regisseur Paul Verhoeven met zijn klassieker Starship Troopers. Toen gaven critici het grotendeels negatieve recensies door het overdreven geweld en het houterige acteerwerk. Sindsdien is het een cultklassieker geworden, maar de film is veel meer dan een cultklassieke sciencefiction-actiefilm over soldaten die ruimte-insecten doden. Starship Troopers heeft een verborgen betekenis waarin het de Verenigde Staten bekritiseert.

Het oorspronkelijke verhaal van Starship Troopers kwam voort uit een scenario genaamd Bug Hunt at Outpost Nine dat later werd aangepast om te werken met personages uit de sciencefictionroman uit 1959 van Robert A. Heinlein, Starship Troopers. De film verschilt nogal van het boek. Heinleins roman is beschuldigd van het promoten van fascisme en militaire heerschappij, terwijl de film een andere boodschap heeft.

Bloed en ingewanden
Bij de release werd Starship Troopers afgeschreven als een actiefilm die weinig behoefte had aan verdere analyse. Het sprak voornamelijk adolescenten aan die bloed en ingewanden wilden zien. Hierdoor verdiende het slechts 121 miljoen dollar wereldwijd met een budget van 105 miljoen dollar.

Maar mensen hebben het idee achter de film toen verkeerd begrepen. Net als Verhoevens Robocop is hij tegen autoritarisme. Starship Troopers is een militaire satire die commentaar levert op nationalisme en xenofobie. Het is geen film die geweld verheerlijkt, maar een die het veroordeelt. Het is grappig en een zwarte komedie die de gevaren van een gewelddadige mentaliteit laat zien. Wanneer je het oppervlakkig bekijkt, lijkt Starship Troopers een lege ruimte-avontuur, maar kijk iets dieper en het is zoveel meer.

Fascisme
In een interview uit 2014, zei Michael Ironside, die een officier speelde in Starship Troopers, dat hij Verhoeven vroeg waarom hij een "rechtse fascistische film" maakte. Verhoeven legde hem zijn redenering voor het ontwerp van de film uit: "Als ik de wereld vertel dat een rechtse, fascistische manier van handelen niet werkt, zal niemand naar me luisteren. Dus ik ga een perfect fascistische wereld maken: iedereen is mooi, alles is glanzend, iedereen heeft grote wapens en mooie schepen, maar het is alleen goed om die verdomde insecten te doden!"


Het is niet verrassend dat Verhoeven ervoor koos om Starship Troopers te gebruiken om deze boodschap over te brengen. Als Nederlander groeide hij op in een land dat door de nazi's werd bezet en dus had hij ervaring met autoritarisme, militarisme en opkomend fascisme. Hij nam het materiaal van Heinlein en draaide het om. In plaats van een oppervlakkige actiefilm te maken over soldaten die ruimte-insecten doden, maakte hij een film die dit gedrag veroordeelt. Starship Troopers is een reflectie van de samenleving en het opkomende fascisme - het enige probleem is dat niet iedereen dit feit begrijpt.

Propaganda
De propagandafilm waarmee Starship Troopers opent, zet het tempo en de sfeer voor wat komen gaat. Het viert geweld met beelden die rechtstreeks zijn aangepast uit nazi-propagandafilms. Het is propaganda die jongeren aanmoedigt zich aan te melden voor de infanterie, om hun leven op te offeren voor het grotere goed. Deze overdreven optimistische houding sijpelt door in de "echte wereld" van de film, wat tot uiting komt in het cheesy acteren en de houding van de jonge cadetten terwijl ze opklimmen door de rangen van het toekomstige Amerikaanse leger.


In Starship Troopers worden zowel nazi-uniformen als beelden gebruikt om de toekomstige Verenigde Staten te illustreren, wat werd gedaan om de mogelijke problemen aan te tonen waarmee de samenleving te maken heeft en waar de VS mogelijk naartoe gaat. Verhoeven ziet de mogelijke evolutie van het kapitalisme naar een cultuur van geweld en militaire heerschappij.

Nazi-Duitsland
Veel van de beelden doen ook denken aan nazi-Duitsland. De hele wereld die wordt afgebeeld in Starship Troopers is gevuld met nazi-beelden. De architectuur die je ziet in de film, is geïnspireerd op Albert Speer, een van Hitlers naaste bondgenoten. Verhoeven wilde zo veel mogelijk spelen met nazi-beelden en dat komt gedurende de hele film naar voren, waarbij hij het beeld schetst van een toekomst met een militaire structuur en een maatschappelijke focus op geweld.


Als je de wapens, het geweld, de seks en de vliegende insectenlijken wegneemt, veroordeelt Starship Troopers fascisme en militaire heerschappij. Komt dit echter over op de kijkers? Een van de grote problemen met Starship Troopers is dat het aantrekkelijk is voor een jonger, op actie gericht publiek dat mogelijk niet op zoek gaat naar een diepere betekenis. Hierdoor beoordeelden critici het op basis van slecht acteerwerk en geweld, maar dat is juist het hele punt van de film.

Kijken?
In de loop der jaren is de film steeds meer gewaardeerd om zijn satirische aard. Starship Troopers gebruikt fascisme en militaire beelden om bepaalde aspecten van de Amerikaanse samenleving aan te kaarten. Op veel manieren is het te goed gemaakt, waardoor zowel publiek als critici in de war raakten. Terwijl de Verenigde Staten dreigen af te glijden naar fascisme, heeft Verhoeven bereikt wat hij wilde bereiken, namelijk het maken van een film die zeer kritisch is op oorlog en militaire heerschappij. Starship Troopers kan wel eens een van de grootste anti-fascistische films aller tijden zijn.


Zin om Starship Troopers te zien? Je kan de film bekijken op Disney+.