[header]Voorafgaand aan de screening van La Voie Lactée werden we gisteravond getrakteerd op een introductie van de wereldberoemde scenarioschrijver Jean-Claude Carrière.[/header]Voorafgaand aan de screening van La Voie Lactée werden we gisteravond getrakteerd op een introductie van de wereldberoemde scenarioschrijver Jean-Claude Carrière. Hij vertelde hoe hij en Luis Buñuel zich begin 1968 terugtrokken in een verlaten hotel om vier maanden later uit te checken met onder de arm het screenplay van La Voie Lactée. En dat terwijl buiten een revolutie gaande was in Frankrijk. De opnamen werden om die reden uitgesteld tot 1969. Uit Buñuels late, Franse periode is de film een 102 minuten durende intellectuele aanklacht tegen de dogma's van de kerk, malafide pastoors, incapabele regeringsfunctionarissen en de algemene hypocrisie van de moderne maatschappij. Je kent het wel, die typische nog-net-niet-heel-late Buñuel.
De film is ontegenzeggelijk gedateerd. Het verbaast niet dat vandaag de dag veel liefhebbers van Buñuel een voorkeur hebben voor diens Mexicaanse films, en minder voor de latere periode met beroemde films als Tristana, Cet obscur object du désir en Le fantôme de la liberté. Die Mexicaanse zijn namelijk filmischer, grappiger en minder intellectueel. En La Voie Lactée is met zijn talloze verwijzingen naar de kerk werkelijk zwanger van de symboliek en intellectuele aspiraties. Gedurende de film lopen twee zwervers de pelgrimstocht naar Santiago de Compostella en lopen onderweg tegen allerlei kerkelijke dogma's aan. Soms duidelijk, soms verwarrend. Zo laat in de eerste scène een dwerg ineens een witte duif los. Voor dat soort momenten moet je Buñuel koesteren, en met hem Jodorowsky, Herzog, Coffin Joe en Fellini. Want een dwerg met een duif dateert nooit.
Opzienbarend is de documentaire Full Battle Rattle van Tony Gerber en Jesse Moss over een trainingskamp voor Amerikaanse militairen voordat ze naar Irak afreizen. Het filmfestival van Berlijn is overigens nooit erg op documentaires gericht geweest. Deze 58ste editie is daarop een uitzondering met niet alleen een documentaire als openingsfilm, maar ook voor het eerst eentje in de hoofdcompetitie: Standard Operating Procedures van Errol Morris. But anyways, in Full Battle Rattle wordt een peloton gevolgd dat twee weken in de Mojave woestijn traint in een van de zeven nagebouwde Irakese dorpen. Zo'n dertig Irakese niet-professionele acteurs wonen permanent in zo'n dorp, waar steeds een nieuw peloton komt oefenen voor de echte oorlog in het Midden-Oosten.
Eerst laten de debuterende Tony Gerber en Jesse Moss zien hoe scenarioschrijvers de verschillende dorpen, inwoners en manieren van verzet orchestreren. In het ene dorp creëren ze bijvoorbeeld veel Soennieten terwijl het in een andere stikt van de sluipschutters. De acteurs krijgen voor ieder dorp een stapel A4-tjes met hun identiteit inclusief een gedetailleerd omschreven familiegeschiedenis, die ze uit un hoofd moeten leren. De Amerikaanse defensie spendeert werkelijk vele miljoenen dollars aan dit project. Misschien ongepast, maar dit hyperkostbare rollenspel werkt vaak op de lachspieren. Daarvoor is de ernst en overgave van de militairen en acteurs verantwoordelijk. Zo vloeien er tijdens een gefakete overlijdensceremonie echte tranen en zeurt een Irakese acteur dat hij na drie jaar loco-burgemeester nu wel een keertje de rol van burgemeester wil spelen.
Full Battle Rattle kiest geen partij en stelt weinig kritische vragen aan de betrokkenen. Misschien hebben de makers niet aangestuurd op dergelijke netelige kwesties, terwijl dat trainingskamp natuurlijk een groot moreel wespennest is, want op één opmerking na lijken de Irakese acteurs weinig moeite te hebben om militairen klaar te stomen om in hun geboorteland met wapengekletter zogenaamd democratie te brengen. Maar goed, de pelotongangers vertrekken na de woestijntraining echt naar Irak, waarvan er vijf niet levend terugkeren. In de epiloog wordt veelbetekenend vermeld dat enkele Irakese dorpen op dit moment worden omgebouwd tot Afghaanse dorpen met Afghaanse acteurs. Ben benieuwd of het storm loopt bij het defensie uitzendbureau. Aquisitie in het Midden-Oosten zal niet op prijs worden gesteld.
