Filmtotaal Recensie

Regie: Rudolf van den Berg | Cast: Jeroen Spitzenberger (Walter Süskind), Karl Markovics (Ferdinand Aus der Fünten), Nyncke Beekhuyzen (Hanna Süskind), Katja Herbers (Fanny Philips), Nasrdin Dchar (Felix Halverstadt), e.a.| Speelduur: 118 minuten | Jaar: 2012

In zijn meest recente show noemde Hans Teeuwen de Holocaust gekscherend ‘de Rolls Royce onder de genociden’. En hoe grof en politiek incorrect deze grap ook mag zijn, bizar genoeg steekt er een bittere kern van waarheid in. Hoe valt anders te verklaren dat de gitzwartste pagina uit de geschiedenis van de twintigste eeuw een goede zeventig later nog een controversiële grap als deze voortbrengt? Het thema spreekt zelfs zodanig tot de verbeelding dat het een rol speelt in praktisch elke Nederlandse film over de Tweede Wereldoorlog die ooit is gemaakt. En dat zijn er nogal wat. Van een klein maar essentieel detail in De Aanslag tot het thrillerplot van Zwartboek; het is allemaal te herleiden tot de Holocaust. Dat in ogenschouw nemend is het opvallend dat er bij geen van al die Nederlandse producties ooit de ‘Amerikaanse methode’ is toegepast.

Die zogenaamde ‘Amerikaanse methode’ heeft betrekking op films als Schindler’s List en Defiance. Hoewel dit prima films zijn die de gruwelen van de Holocaust zeker niet romantiseren, bieden ze een bepaalde mate van troost door het plot te voorzien van een hoopvol aspect. Deze methode leidt vaak tot stevige kritiek, zoals Terry Gilliam dat ooit deed: “Schindler’s List gaat over succes, terwijl de Holocaust juist gaat over het falen van de westerse beschaving.” Dat er in Nederland nooit films over de Jodenvervolging zijn gemaakt met dergelijke compenserende factoren, heeft er vermoedelijk mee te maken dat Nederland op dit gebied nogal wat lijken in de kast heeft; in geen enkel ander bezet land ging de deportatie van Joden immers zo vlot als hier. Wat Nederlandse oorlogshelden betreft houdt het met Soldaat van Oranje dan ook behoorlijk snel op. Süskind presenteert zich echter als een zeer degelijke Nederlandse variant van Schindler’s List.

Lees verder