Silent City
Recensie

Silent City (2012)

Het welbekende Lost in Translation-gevoel in een constante geur van vis.

in Recensies
Leestijd: 2 min 58 sec
Regie: Threes Anna | Cast: Laurence Roothooft (Rosa), Ayako Kobayashi (Aki), Yukari Uekawa (Nina), Makoto Makita (Master Kon), Shinji Otani (Suzuki), e.a.| Speelduur: 90 minuten | Jaar: 2011

Degenen die Silent City zonder voorkennis bekijken en niet opletten bij de openingstitels, krijgen na het eerste kwartier een mooie verrassing als hoofdpersonage Rosa dan voor het eerst in het Nederlands spreekt en daarmee de nationaliteit van zichzelf en de film onthult. In de voorafgaande tijd is te zien hoe dit meisje in de leer gaat bij een beroemde Japanse chef-kok in zijn visrestaurant in Tokio en wordt er louter Japans en kleine beetjes Engels gesproken. Door de introductie van Rosa achterwege te laten, wordt de kijker net zo hard in het diepe gegooid als deze hoofdpersoon; we begrijpen immers net zo weinig van de Japanse instructies die ze krijgt, raken net zo gefrustreerd dat niemand behoorlijk Engels spreekt en zien met dezelfde lede ogen aan dat het werk dat haar gegeven wordt haar weinig nieuws leert. En dat alles zonder een woord Nederlands.

De achtergrond van Rosa wordt nauwelijks benoemd, maar het is duidelijk dat ze gewend is een serieuze rol in de restaurantkeuken te vervullen. In Tokio komt ze echter niet verder dan het snijden en schoonmaken van vis. Dermate kleine visjes dat ze op een zeker punt dolblij is als ze mag overstappen op de iets grotere vissen. Wegkwijnend achter een snijtafel in een permanente geur van vis, begint Rosa na een tijdje uit pure desillusie zelfs tegen de vissen te praten; als gesprekspartners doen die immers niet onder voor haar Japanse collega’s. De film verliest Rosa geen moment uit het oog en houdt de kijker constant in haar geïnteresseerd. Gelukkig zonder dingen voor te kauwen of een voice-over te gebruiken. In plaats daarvan is het de stilte die overheerst, waarbinnen de Vlaamse debutante Laurence Roothooft een erg overtuigende hoofdrol weet neer te zetten.

Het gevoel van eenzaamheid in Tokio waar niemand je verstaat, aankijkt of opmerkt, zal velen bekend voorkomen uit Lost in Translation. De jongedame in die film had nog het geluk haar eenzaamheid te kunnen delen met een lotgenoot van dezelfde nationaliteit, maar Rosa is in Silent City geheel op zichzelf aangewezen. Qua taal is er zelfs nog een extra afstand. Rosa hoopt zich namelijk te kunnen redden in het Engels en hoewel haar vaardigheid in deze taal prima is (vele malen beter dan die van alle Japanners die ze treft), is het natuurlijk niet haar moedertaal. Interessant is dan ook een scène waarin een groep westerse vrouwen het restaurant bezoekt. Initieel verheugd eindelijk met iemand te kunnen praten, wordt Rosa al snel teleurgesteld als blijkt dat de groep Scandinavisch is en niemand Engels spreekt. Om het nog net wat erger te maken, beschikken zij wel over een Japanse tolk.

Regisseur Threes Anna baseerde de film op haar roman De Stille Stad, die op zijn beurt weer in lichte mate geïnspireerd was door haar eigen ervaringen in Japan. Die ervaring is zichtbaar, want in plaats van de gebruikelijke clichés schetst ze een eerlijk beeld van de stad en haar inwoners, waarbij niets geromantiseerd wordt. Vreemd dus dat er uiteindelijk toch een beroep wordt gedaan op een typische oosterse spiritualiteit (vanuit westers perspectief) over het zogenaamd begrijpen en één worden met vissen. Een volkomen uit de lucht gegrepen plotelement dat er puur lijkt te zijn om Rosa’s ervaringen visueel wat dikker aan te zetten en naar een eindpunt toe te kunnen werken. Spijtig, want een film die zijn kracht haalt uit nuchter vakmanschap is niet gebaat bij dergelijke kunstjes.