Een Australische journalist schreef lovende woorden over de bestseller Nachttrein naar Lissabon. Een boeiend boek, met name doordat je je zo gemakkelijk in het hoofdpersonage kon inleven, werd er beargumenteerd. In de verfilming van de Deense regisseur Bille August is die inleving juist precies wat er aan schort. Night Train to Lisbon, bedoeld als een verhaal met pakkende filosofische en existentialistische gedachtes, kabbelt daardoor eigenlijk maar een beetje voort.
Het is allesbehalve gemakkelijk om mee te gaan in de gedachtegang van hoofdpersoon Raimund, ook al wordt hij gespeeld door de altijd charismatische Jeremy Irons. De docent klassieke talen weet op weg naar school een vrouw op het nippertje van zelfmoord te behoeden en besluit haar maar mee naar zijn klas te nemen. Als de suïcidale dame na een paar minuten weer gevlogen blijkt te zijn zou een normaal mens waarschijnlijk de politie bellen. Maar Raimund niet. Hij vindt een Portugees boek in de jas die de vrouw liet liggen, waar nog een treinkaartje in zit ook. Dus hop, op naar Lissabon!
In het boek zit de opzet van dit verhaal een stuk logischer in elkaar, maar de scenaristen zullen waarschijnlijk een aantal aanpassingen hebben willen maken om de film vlot op gang te krijgen. Dat die vertaling van boek naar film niet goed werkt, blijkt ook wel uit de rest van de gezapige negentig minuten die dan nog volgen. Het contemplatieve gedeelte van het boek, dat waarschijnlijk op papier uitstekend werkte, wordt naar achteren geschoven om meer concentratie op het plot te kunnen leggen. En eerlijk gezegd gebeurt daarin maar weinig interessants.
Onderweg naar Lissabon raakt Raimund gegrepen door de teksten in het boek uit de jaszak, geschreven door Amadeu de Prado, een arts, filosoof en verzetsstrijder ten tijde van de Salazar-dictatuur. Raimund gaat op onderzoek uit, ontmoet verschillende betrokkenen die ieder hun verhaal doen, waarop de kijker steeds weer flashbacks te zien krijgt. Een bekende formule, die hier is ingevuld met een voorspelbaar verhaal over verzetstaferelen en een liefdesdriehoek.
Het is niet bepaald iets waardoor je tot nieuwe inzichten komt, ook al horen we af en toe wat filosofische gedachteflarden voorbij komen. Maar blijkbaar betekent het voor Raimund, - die hier natuurlijk ook (of vooral) op zoek is naar zichzelf - wel echt iets. Maar ja, dat is dezelfde persoon die wegloopt uit een volle klas en op een trein springt wanneer hij een ticket in een wildvreemde jaszak vindt. Droevig is dat wel, maar om de verkeerde redenen.
