The Iceman
Recensie

The Iceman (2012)

De combi van gezinsdrama en gangsteractie pakt niet op alle fronten even geslaagd uit. Beide disciplines kennen echter hun hoogtepunten, met Michael Shannon als sterkste troef.

in Recensies
Leestijd: 3 min 32 sec
Regie: Ariel Vromen | Cast: Michael Shannon (Richard Kuklinski), Winona Ryder (Deborah Pellicotti), Chris Evans (Mr. Freezy), Ray Liotta (Roy Demeo), e.a. | Speelduur: 105 minuten | Jaar: 2012

Michael Shannon is het type acteur dat altijd in de schaduw van de hoofdrolspeler lijkt te staan, maar van wie je geen genoeg kunt krijgen. Eeuwig gedoemd om de tweede viool te spelen, totdat je tot de conclusie komt dat dit helemaal geen schande is. Shannon is zo’n bijrolacteur van wie je misschien niet gelijk de naam kunt oplepelen, maar die wel altijd markante bijdragen levert. Toen de bijrollen gingen opvallen (getuige Shannons Oscarnominatie voor Revolutionary Road), begonnen de dragende rollen zich aan te dienen (My Son, My Son, What Have Ye Done, Take Shelter. Shannon is later deze maand te zien als slechterik tegenover Superman, maar mag als opwarmertje eerst nog aan de slag als gangster.

In The Iceman kruipt Shannon in de huid van huurmoordenaar Richard Kuklinksi. De zoon van Poolse immigranten werd eind jaren tachtig achter de tralies gezet en verruilde zeven jaar geleden het tijdelijke voor het eeuwige. In de opening van Ariel Vromens biopic weten we nog niet zo goed wat we met de jonge Richard aanmoeten. Tijdens een afspraakje met zijn toekomstige vrouw, die hier de fictieve naam Deborah heeft meegekregen, spatten de vonken er niet bepaald van af. Kuklinski maakt Deborah wijs dat hij tekenfilmpjes dubt, terwijl hij in werkelijkheid in de obscure wereld van de vieze filmpjes zit. Als Richard mot krijgt met de maffia die de pornovideo’s afneemt, is een gangsterbaas onder de indruk van de Pool en biedt hem een dubieus baantje aan. Vrouw Deborah denkt ondertussen dat manlief in de financiële wereld bakken met geld binnenharkt.

De schier onmogelijke balans tussen wat je tot werk zou kunnen bestempelen en privé is het belangrijkste dramatische thema dat wordt aangesneden. Vromen wisselt actie en koelbloedige afrekeningen af met de verwoede pogingen van de crimineel om zijn familie van alle vuile praktijken af te schermen. Het gaat het gezinnetje Kuklinski, dat uit drie kids bestaat, financieel zo voor de wind dat hij zich ook in sociale zin omhoog weet te werken. De al dan niet vermeende naïviteit van vrouwlief Deborah wekt zowel bewondering, ongeloof als enige ergernis op. De wetenschap wat Kuklinksi in werkelijkheid uitvreet geeft wel een ongebruikelijke spanning aan de verwikkelingen en verhoudingen binnen het gezin. Het interessants zijn de sporadische momenten waarin familieman Richard overgaat in de gangster die hij in werkelijkheid is, bijvoorbeeld tijdens een aanrijding of in een sleutelscène waarin hij knallende ruzie met zijn vrouw maakt. Ondanks deze sterke momenten aarzelt Vromen te frequent bij de scènes in de huiskamer.

Vromen is er niet op uit geweest elk detail te checken en te laten kloppen. Om Kuklinski’s agressieve natuur windt de filmmaker weinig doekjes, maar zijn persoonlijkheidsstoornis komt er wat bekaaid vanaf. De afrekening die in beeld komt volgt vlot op de stuntelige date van de opening. De echte Kuklinksi beweert al in zijn tienerjaren iemand te hebben omgelegd en zijn beweringen over het aantal slachtoffers dat hij maakte, lopen uiteen. Vromen, die zich baseerde op de biografie van Anthony Bruni, doseert de info en gebruikte alleen dat wat hij nodig achtte om zijn verhaal goed te vertellen. Richards eveneens criminele broertje komt slechts in een voetnoot voorbij en ook van zijn getroebleerde jeugd die werd gedomineerd door een agressieve vader wordt slechts kort gewag gemaakt. De nadruk in deze biopic ligt namelijk sterk op de jaren zeventig tijdens en na het presidentschap van Nixon, terwijl Kuklinski meerdere decennia terreur zaaide.

Door zich te concentreren op de hoofdzaken voorkomt Israëliër Vromen dat zijn criminele drama alle kanten op gaat. Op het criminele vlak twijfelt Vromen echter net iets te veel. Het invoegen van Chris Evans, als nauwelijks herkenbare langharige criminele ijsverkoper, is een sterke zet die jammer genoeg een fractie te laat komt en hierdoor wat afgeraffeld wordt. Ook de misdadige activiteiten van Kuklinski worden gemarkeerd door enkele sterke episodes, maar zijn verder weinig coherent. Aan Michael Shannon ligt het allemaal niet. Hij vertolkt een complex personage met twee gezichten en wisselt op imposante wijze voortdurend tegenstrijdige emoties af. Het sterke acteerwerk compenseert grotendeels de hakkelende cadans die The Iceman kenmerkt.