Terwijl concurrenten zoals Fox met Ice Age en DreamWorks met Madagascar en Shrek er de ene na de andere sequel uitgooien, heeft Pixar altijd verklaard enkel Toy Story van een vervolg te willen voorzien. De animatiestudio uit Emeryville, California kwam al snel op dit standpunt terug. Toy Story kreeg een zeer geslaagd derde deel en Pixar deed een poging zich te revancheren voor het teleurstellende Cars, al was het maar omdat de merchandise miljoenen in het laatje bracht. Ook Pixar leek te gaan voor het makkelijke succes door voort te borduren op bestaande personages. Toch kondigde de studio onlangs aan gas te gaan terugnemen en staat er voorlopig alleen nog een vervolg op Finding Nemo op de agenda. Met Monsters University waagt Pixar zich voor het eerst aan een prequel. Een veilige keuze, die toch verrassend veel geslaagde nieuwe elementen en personages bevat.
De schrijvers hebben zichzelf met de prequel op het geliefde Monsters Inc. een fikse uitdaging op de hals gehaald. Ze verhuizen namelijk maar drie personages mee naar het verleden. Centraal staat de eenogige Mike Wazowski die in de aandoenlijke proloog zijn roeping vindt. Tijdens een schoolexcursie naar de schrikfabriek laat Mike een ongekend talent zien om onopvallend in en uit een kinderkamer te glippen. Jaren later is het dan zo ver: nerd Mike heeft een beugel en is bijna puber af als hij naar de monsteruniversiteit mag. Op de campus maakt hij kennis met zijn nieuwe kamergenoot, de sullige hagedis Randall Randy Boggs die jaren later zal uitgroeien tot Mikes grootste rivaal. De groene spraakwaterval ontmoet ook de populaire nietsnut James P. Sulley Sullivan, bij wie het schrik aanjagen met de paplepel is ingegoten. Terwijl Mike zich een ongeluk blokt en het beste monstertje van de klas probeert te zijn, lijkt Sulley alles te komen aanwaaien. Het botert aanvankelijk dan ook voor geen meter tussen de twee. De persoonlijkheden van Mike en Sulley contrasteren lekker, wat garant staat voor amusant verbaal vuurwerk.
Monsters University maakt net als het eerste deel duidelijk dat het een waar vak is om kinderen de stuipen op het lijf te jagen en dat daar een gedegen training aan vooraf gaat. De originele vondsten met de schrikfabriek en de slaapkamerdeurenachtbaan uit het eerste deel uit 2001 vallen heel lastig te evenaren. Het verhaal stak in alle denkbare opzichten verdomd slim in elkaar. Bij deze prequel gaat het vooral om de vraag waarom Mike uiteindelijk Sulleys assistent werd en vooral waarom de twee zulke goede maatjes zijn geworden. Om dit uit te werken grepen de scenarioschrijvers naar een plotmiddel dat ook bij de Harry Potter-reeks effectief uitpakte. Tussen alle wonderlijke lessen door krijgen de studenten niet alleen met elkaar te maken, maar hebben ze ook een gemeenschappelijk doel na te streven. In dit geval gaat het om het winnen van de Scare Games, waarbij de monsters in teamverband een serie opdrachten moeten vervullen. Mike en Scully worden echter gedropt in het dispuutshuis van een clubje kleurrijke losers, waarmee het winnen van de spelen haast onmogelijk lijkt.
Door de aaneenschakeling van spannend uitgewerkte opdrachten doet de nieuwe Pixar wat episodisch aan. Weliswaar verliezen de schrijvers niet de rode draad uit het oog, maar helemaal gestroomlijnd en prachtig rond als vele andere titels van de animatiestudio is het verhaal niet. Dit wordt echter weer flink rechtgetrokken door het uitdiepen van de hoofdpersonen, die zo hele nieuwe dimensies meekrijgen. Als we er dan toch zo graag een moraal uit willen vissen dan is het wel dat iedereen zijn plek in het leven heeft en zijn talent moet zien te vinden. Vele creatieve plotelementen uit het eerste deel passeren nog eens kort de revue. Ze zullen een glimlach van herkenning oproepen zonder dat Pixar het verwijt kan worden gemaakt dat het zich schuldig maakt aan zelfplagiaat. Opnieuw konden de digitale tekenaars alle denkbare kanten op met de meest bizarre monstercreaties, maar zelden wordt hun merkwaardige uiterlijk als plotelement ingezet.
In Monsters University wordt het plotmatige vernuft dat Inc. zo sterk maakte ruimschoots gecompenseerd door aansprekende bijfiguren, met als grootste positieve uitschieter de strenge, statige decaan Hardscrabble, van stem voorzien door Dame Helen Mirren. Dan Scanlons animatieavontuur neemt bovendien op treffende en vooral spitsvondige wijze het Amerikaanse universiteitsleven op de hak. De humor heeft het voor Pixar kenmerkende gelaagde niveau dat een brede doelgroep zal aanspreken. Dat het daarmee wel snor zit blijkt al uit het eerste geniale shot. En uit het laatste, dus even blijven zitten tot na de aftiteling.
Monsters University wordt voorafgegaan door het korte filmpje The Blue Umbrella, een aangrijpende vingeroefening in fotorealisme.
