Als we The Avengers even buiten beschouwing laten, is van Marvels superheldenfilms de Iron Man-franchise ronduit de populairste en succesvolste. Maar die reeks lijkt in ieder geval voorlopig ten einde, aangezien Robert Downey Jr. alleen nog een contract heeft voor het vervolg op The Avengers. Marvel moet dus op zoek naar een kroonprins. Zou Captain America een geschikte kandidaat zijn?
Steve Rogers, oftewel Captain America, is uit de jaren veertig rechtstreeks de eenentwintigste eeuw ingestapt. Dat is flink wennen voor de superheld: "the world has changed and none of us can go back." Rogers is gerekruteerd door de veiligheidsdienst S.H.I.E.L.D., maar begint steeds meer te twijfelen aan de bedoelingen, intenties en handelswijze van de schimmige organisatie en hoge pief Alexander Pierce. Al snel is niet meer duidelijk wie een vriend en wie een vijand is: 'vertrouw niemand' is het devies. Dan duikt er ook nog eens een nieuwe, mysterieuze vijand op: de levensgevaarlijke Winter Soldier. Gelukkig staat het Avengers-lid er niet alleen voor, want zowel oude bekende Black Widow als nieuwkomer The Falcon schieten te hulp.
Marvel is niet bang om (tot dan toe) relatief onbekende regisseurs aan te stellen. Denk aan Jon Favreau (Iron Man), Alan Taylor (Thor: The Dark World) of James Gunn (Guardians of the Galaxy). Keuzes die tot nu toe goed uitpakten. Met Captain America: The Winter Soldier wordt deze traditie voortgezet: broers Anthony en Joe Russo regisseerden een paar films, zoals de komedie You, Me and Dupree, maar maakten vooral naam bij tv-series als Community en Arrested Development. Het geloof in het duo is kennelijk groot, want ze zijn al bevestigd voor het derde deel, gepland voor 2016.
Wat Marvel ook handig doet, is binnen het genre van superheldenfilm variatie aanbrengen. Zo heeft Thor fantasy-elementen, begeeft Iron Man zich op het terrein van sciencefiction en leent Captain America gretig uit het spionagegenre. Slim, want zo is er voor ieder wat wils en krijgt elke franchise iets eigens mee. Maar in de eerste plaats blijven het natuurlijk actiefilms. En de actie in The Winter Soldier is gelukkig moddervet: neem de scène uit de trailer waarin de Winter Soldier een explosief onder een rijdende auto schiet, waarna deze over de kop vliegt en op de schurk afkomt die nog net op tijd uit de weg stapt. Het is een spectaculaire scène, maar bij lange na nog niet het hoogtepunt van de film. De gebroeders Russo schieten actiescènes die sensationeel zijn, maar behouden daarbij altijd het overzicht; iets waar veel andere regisseurs nog wat van kunnen leren.
Daarbij laten ze niet alleen Captain America zelf, maar ook personages als Black Widow, Nick Fury en The Falcon een belangrijke rol spelen: elk van deze personages krijgt zijn eigen kans om zich te laten zien aan het publiek. Ook investeren de Russo's tijd in karakterontwikkeling en de nodige humor, en dit alles met een spannend en boeiend verhaal als leidraad, waarin ruimte is voor actuele thematiek rond veiligheid, privacy en de soms twijfelachtige rol van de overheid daarin.
Naast de helden heeft The Winter Soldier ook één van de indrukwekkendste antagonisten tot nu toe in huis. Waar we in andere Marvelfilms nogal eens anonieme, inwisselbare slechteriken voorgeschoteld kregen (wie herinnert zich over een jaar nog de schurken uit [/i]Thor 2[/i] of Iron Man 3?) spreekt deze Winter Soldier veel meer tot de verbeelding. Als Captain America en de Winter Soldier tegenover elkaar staan, levert dat sterke scènes op. Onze hoofdpersoon wordt ook steeds interessanter: Captain America ontwikkelt zich tot een complexer personage, door Chris Evans met de juiste combinatie van stoer, slim én sympathiek neergezet. Het draagt allemaal bij aan wat met recht de beste Marvel-film na The Avengers genoemd mag worden. Captain America transformeert tot het nieuwe stralende middelpunt van het Marvel-universum: de troonopvolger van Iron Man staat klaar.
