Als je per auto Rome in of uit wil komen dan ontkom je niet aan de ringweg. De Grande Raccordo Anulare, wat letterlijk het 'grote ringvormige knooppunt' betekent, herbergt een keur aan miniwerelden waar de onoplettende automobilist geen weet van heeft. Menig toerist heeft er nachtmerries aan overgehouden. De Italianen noemen het liefkozend, maar misschien ook wel spottend de Sacro GRA, de 'Heilige GRA'. Maar liefst twee jaar bracht documentairemaker Gianfranco Rosi op en rond de ringweg door. Hij legt de onzichtbare kant van de GRA bloot, ontdekt praktijken die bijna tot het verleden zullen behoren en schetst verontrustende toekomstbeelden. Rosi neemt zijn publiek mee op reis, maar in hoeverre zal het daarin mee kunnen gaan?
De ringweg is enkel een grote gemene deler, die de verschillende microwerelden met elkaar verbindt. De onderlinge samenhang onderzoekt Rosi niet. Hij trapt af met ambulancebroeders die naar een gecrashte auto snellen. De patiënt die ze oppikken, ligt in de kreukels, maar vraagt zich af of hij de dag erop wel weer aan het werk mag. Een concretere link met de GRA valt in deze kabbelende docu niet te vinden. Rosi contrasteert de hectiek van het drukke verkeer met rustigere taferelen. Grazende schaapjes. Een onderzoeker die de palmen die rondom de snelweg groeien onderzoekt op de verwoestende vraatzucht van houtkevers. Een eenzame visser die de laatste paling uit de Tiber vist. Maar ook de intermenselijke relaties, zoals oude Romeinse prostituees die hun klanten opwachten in een aftandse camper.
Sacro GRA won als eerste documentaire ooit de Gouden Leeuw voor Beste Film op het Venetiaanse Filmfestival. Tja, wat moet je daar dan nog tegenin brengen? Eigenlijk een heleboel. Het is namelijk niet helemaal helder wat Rosi nu precies voor ogen had. Als hij enkel sfeerimpressies wil neerzetten dan is zijn missie geslaagd. Maar zijn ambities lijken verder te reiken. Zeker is dat de portretten die hij ons voorschotelt geografisch iets gemeen hebben. Thematisch liggen ze echter mijlenver uit elkaar. De documentairemaker slaagt er weliswaar in om de diversiteit van culturen en omgevingen die zich rondom de ringweg afspelen in beeld te brengen, maar veel van wat hij laat zien had zich net zo goed op een andere plek in Italië kunnen afspelen. Dit maakt de impact van zijn docu er geenszins minder op; de samenhang en opzet krijgen enkel iets geforceerds.
Rosi onthoudt zich van elk commentaar en laat de geportretteerden het woord doen en hun dagelijkse routine uitvoeren. Dit levert amusante, voyeuristische beelden op, vooral wanneer de filmmaker de diverse huiskamers van een flatgebouw induikt. De lelijkheid van de snelweg steekt schril af tegen de eeuwenoude (kunst)historie die hij omringt. Een interessant gegeven, maar Rosi onderzoekt dit contrast verder niet. De fascinatie van deze aaneenrijging van indrukken is sterk, maar helemaal een bevredigende ervaring is Sacro GRA niet. Daarvoor heeft hij net te weinig coherentie en urgentie.
