In Nederland mogen we best een beetje jaloers zijn op de Scandinavische filmindustrie, die al jarenlang op regelmatige basis sterke films voortbrengt. Vooral Zweden en Denemarken hebben een goede reputatie opgebouwd met een stroom aan prima films en televisieseries, niet zelden in het thrillergenre. Maar ook de Noorse filmindustrie mag zeker niet uitgevlakt worden. Denk aan recente films als Kon-Tiki, Headhunters, King of Devil's Island en [/i]A Somewhat Gentle Man[/i].
Die laatste titel was net als In Order of Disappearance een film van regisseur Hans Petter Moland, die nu alweer voor de vierde keer samenwerkt met acteur Stellan Skarsgård. Skarsgård speelt Nils Dickman, een oudere Zweedse immigrant die al jaren werkt als bestuurder van de sneeuwploeg en een eenvoudig, maar goed leven leidt in een klein Noors plaatsje. Hij is er zo geliefd dat hij zelfs net verkozen is tot burger van het jaar. Maar op een kwade dag komt Nils' zoon onbedoeld midden in een conflict van een drugsbende terecht. De jongeman wordt vermoord, en zijn lichaam volgestopt met heroïne om het op een overdosis te laten lijken. De politie is onverschillig, maar Nils beseft dat er iets niet in de haak is en begint zijn eigen onderzoek, dat al snel uitmondt in een bloederige wraaktocht.
Dat klinkt wellicht allemaal erg serieus, maar In Order of Disappearance is vooral een komedie; met humor van het inktzwarte soort, dat dan weer wel. Zo is de 'disappearance' in de titel een letterlijke referentie naar het aantal mensen dat in de film van de aardbodem verdwijnt. Elke keer dat er weer iemand het leven laat en dat is nogal vaak verschijnt de naam van de overledene in beeld met een symbool dat diens religie vertegenwoordigt; een geintje dat met iedere herhaling grappiger wordt.
De wereld waarin dit verhaal zich afspeelt is bevolkt met gangsters met gekke bijnamen als de Chinees, Wingman en Strike. Nils komt ze allemaal tegen onderweg naar het meedogenloze gangsteropperhoofd de Graaf. Pål Sverre Hagen steelt de show als deze veganistische, groentesapjes drinkende vader, die voortdurend in de clinch ligt met zijn ex-vrouw. De Graaf is bijna een karikatuur, maar een groot plezier om naar te kijken. Ook goed op dreef is Bruno Ganz als schorre Servische gangster en de leider van de concurrenten van de Graaf.
Een vergelijking met het werk van de gebroeders Coen is snel gemaakt. In Order of Disappearance kent soortgelijke humor en dialogen. Neem de scène waarin de Oostblokbende verbaasd het milde Noorse gevangenissysteem bespreken. Of de vette knipoog waarmee het best wel botte geweld wordt gebracht. Vooral Fargo schiet regelmatig de gedachten binnen; dat was tenslotte ook een zwarte komedie waarin de sneeuw bloedrood kleurde.
Een minpuntje is dat de film met zijn 116 minuten nét iets te lang duurt. Dit is typisch een film die gebaat is bij vaart en het wegsnijden van overtollige vetrandjes. Molland rekt de film iets te lang uit; twintig minuten korter had geen kwaad gekund. Dat gezegd hebbende, is hiermee eigenlijk het enige nadeel benoemd. Met de heerlijke zwarte humor, de droogkomische dialogen, de hilarisch maffe personages en de uitstekende cast is In Order of Disappearance een film die zich uitstekend leent voor tijdens de donkere dagen; perfect om even te ontsnappen aan alle zoetsappigheid waarmee we rond deze tijd vaak worden overspoeld.
