Michiel de Ruyter
Recensie

Michiel de Ruyter (2015)

Gebrek aan ambitie kan Roel Reiné niet verweten worden, maar met monsterproductie Michiel de Ruyter lijkt hij toch iets te veel hooi op zijn vork te hebben genomen.

in Recensies
Leestijd: 2 min 42 sec
Regie: Roel Reiné | Cast: Frank Lammers (Michiel de Ruyter), Sanne Langelaar (Anna de Ruyter), Barry Atsma (Johan de Witt), Egbert-Jan Weeber (Willem III), Derek de Lint (Kievit), Hajo Bruins (Cornelis Tromp), Charles Dance (Charles II), Rutger Hauer (Maarten Tromp), Gene Bervoets (van Ginneken), Lieke van Lexmond (Wendela de Witt) e.a. | Speelduur: 151 minuten | Jaar: 2014

De Gouden Eeuw was niet alleen een voorspoedige, maar ook een roerige periode in de Nederlandse geschiedenis. Regisseur Reiné, die een groot gedeelte van zijn carrière in Hollywood doorbracht, brengt dat met een Amerikaans gevoel voor patriottisme in beeld. De zeevaarders poseren heldhaftig in epische shots, grootse toespraken over de glorie van Nederland worden onderstreept door aanzwellende muziek, en er is zelfs een prominente rol weggelegd voor de Nederlandse vlag. Aan flarden gescheurd of door de computer gegenereerd, fier wappert het rood-wit-blauw door bijna ieder shot. Het is net alsof Michael Bay achter de camera heeft gestaan.

Niet alleen op zee wordt Nederland aan alle kanten bestookt, ook binnen de landsgrenzen rommelt het. Er is veel wantrouwen tussen de staats- en Oranjegezinde facties van de regering, die het niet eens zijn over hoe de dreiging van Engeland en Frankrijk aangepakt dient te worden. De Orangisten zien hierin een rol weggelegd voor de prins van Oranje, iets waar hun Republikeinse tegenhangers fel op tegen zijn. Het verhaal speelt zich dan ook voornamelijk af in de raadszalen en achterkamertjes van Den Haag, waar beide partijen hun visie voor Nederland proberen te verwezenlijken.

Al deze politieke verwikkelingen - en de imposante speelduur - maken van Michiel de Ruyter een behoorlijke geschiedenisles. Het langdradige verhaal werkt netjes, maar zonder enig gevoel voor drama, de belangrijkste punten uit de geschiedenisboeken af. Reiné lijkt dat te willen compenseren met flink wat bombast. Er is geen scène waarin hij zich niet bedient van slow motion of overdreven dramatische muziek, maar zelfs op zijn gruwelijkste hoogtepunt, een publieke lynchpartij, wordt het drama niet aangrijpend.

Desondanks zet Lammers een goede rol neer als de admiraal uit de titel. Hij speelt De Ruyter als een alledaagse man die wars is van politiek, maar zich steeds meer gedwongen ziet partij te kiezen. Het is een rol die hem op het lijf geschreven is, en met zijn ruwe voorkomen en rechtdoorzee houding is hij een verademing tussen alle stijve politici. Hij is een man die zelfs de prins van Oranje onomwonden durft te vertellen waar het op staat. Daarbij heeft Lammers een sterke wisselwerking met Atsma, als leider van Republikeinse factie. Beiden zijn pragmatische mannen, maar waar De Ruyter recht op zijn doel afgaat, gaat De Witt een stukje slinkser te werk.

Al voor het verschijnen van de film ging alle media-aandacht uit naar de grootte van de productie. Dat is terecht, want de grootste taferelen vol digitale effecten zijn in weinig Nederlandse films te zien. Reiné schiet een aantal indrukwekkende shots als de Nederlandse en Engelse en Franse vloten elkaar te lijf gaan. De kanonskogels en houtsplinters vliegen je om de oren. Maar tegelijkertijd lijkt deze visuele krachtpatserij het voornaamste bestaansrecht van de film. Zonde, want een roemruchte periode als de Gouden Eeuw had meer verdiend. Ook al is Michiel de Ruyter niet helemaal geslaagd, gebrek aan ambitie kan Reiné in ieder geval niet verweten worden.