Réalité
Recensie

Réalité (2014)

De zoektocht naar de perfecte horrorschreeuw mondt uit in een wirwar van perspectieven, invalshoeken en geklooi met de chronologie en parallelle werkelijkheden.

in Recensies
Leestijd: 3 min 46 sec
Regie: Quentin Dupieux | Cast: Alain Chabet (Jason Tantra), Jonathan Lambert (Bob Marshall), Élodie Bouchez (Alice Tantra), Kyla Kenedy (Reality), Jon Heder (Dennis), Eric Wareheim (Henri), John Glover (Zog), e.a. | Speelduur: 95 minuten | Jaar: 2014

De bekendste schreeuw uit de filmhistorie is de Wilhelm-schreeuw. Oorspronkelijk kwam de schreeuw uit een western uit de vroege jaren vijftig. De uithaal werd ongekend populair toen geluidsexpert Ben Burtt, de man die onder andere het geluid van de lightsaber ontwierp, hem in Star Wars herintroduceerde. Sindsdien is de Wilhelm-schreeuw overal te horen. Een andere bekende krijs is de Howie-schreeuw, iets minder bekend dan de Wilhelm-schreeuw, maar ook regelmatig toegepast in de moderne filmhistorie. En dan zijn er nog de klassiekers als de stille schreeuw van Janet Leigh in Psycho terwijl ze onder de douche lek wordt gestoken en het gekerm van dochter Jamie Lee Curtis als eerste echte scream queen in de eerste Halloween. Tot slot zijn er nog de persoonlijke favorieten, zoals de ijselijke schreeuw van Grace Zabriskie als haar personage in Twin Peaks aan de telefoon hoort dat dochter Laura Palmer is vermoord. Compleet met handen die de haren uit het hoofd trekken.

Nee, er gaat niets boven een lekkere schreeuw. Het maakt voor de Franse filmproducent Bob Marshall in de absurdistische komedie Réalité eigenlijk geen donder uit met wat voor vergezocht horrorverhaal over moordzuchtige televisietoestellen filmregisseur Jason Tantra op de proppen komt. Als er maar een lekkere schreeuw in zit. Van het allooi dat een Oscar in de wacht sleept. Tantra heeft achtenveertig uur om de perfecte krijs vast te leggen. Hij kermt en kreunt eerst zelf wat op zijn taperecorder om vervolgens op de meest bizarre plekken pijn en angst vast te leggen. In de sportschool terwijl er belachelijke veel gewicht wordt gelift. Of op de set van de merkwaardige televisieshow waar Tantra één van de camera’s bedient en toevallig het geluid van een creperende collega opvangt. Hem wordt de huid volgeschoten als hij het slachtoffer verzoekt zijn pijn nog even dunnetjes over te doen. Het vinden van de ideale schreeuw blijkt nog niet zo gemakkelijk. Maar eigenlijk is dit nog het minste van Tantra’s vele problemen.

Réalité is het nieuwste project van de Franse filmmaker Quentin Dupieux, die vooral bekend is om zijn alter ego Mr. Oizo, die als muzikant nog eens een hit scoorde met het bizarre, aan dubstep refererende Flat Beat (je weet wel met dat guitige gele poppetje). Het werk van de Fransoos laat zich eenvoudig in twee kampen verdelen. Je vindt zijn humor fantastisch of je ergert je er dood aan. Bij zijn nieuwste, surrealistische komedie zal het niet veel anders zijn. Dupieux maakt het zijn haters wel heel gemakkelijk om de vloer aan te vegen met de vele plotlijntjes. Naast de expeditie van Tantra maken we kennis met Reality, de dochter van een jager die een mysterieuze videoband ontdekt in de ingewanden van een neergeschoten wild zwijn. Dan is er nog een schooldirecteur die in zijn nachtmerries verkleed als vrouw in een legerjeep bloemen aan oude mannen aanbiedt en een televisiepresentator in een rattenpak die last heeft van denkbeeldig eczeem. Het zich in Hollywood afspelende, tweetalige Réalité is met recht een rariteitenkabinet waar je de lol van in moet kunnen zien. Dupieux doet er echter nog een schepje bovenop door flink te klooien met de scheidslijn tussen droom en werkelijkheid, werkelijkheid en fantasie (al dan niet vastgelegd op film), parallelle werkelijkheden en tijdlussen.

Of het vernuftig in elkaar zit valt lastig te bepalen. Dupieux zet namelijk in zijn permanente mindfuck meer de hersenen dan de lachspieren aan het werk. Hij strooit zo rijkelijk met veranderingen in perspectief en perceptie dat er uiteindelijk geen touw aan vast te knopen valt. Verwarring zaaien lijkt zijn voornaamste doel, waarmee de zonderlinge regisseur een nieuwe humoristische laag aanboort. Als je mee kunt gaan in al deze kunstgrepen dan valt er best nog wat lol te beleven aan dit allegaartje aan stijlen en invalshoeken. Producent Marshall heeft naast Tantra nog veel te stellen met een andere filmmaker, die veel te veel celluloid verspilt en onbegrijpelijke invalshoeken hanteert. Tegelijkertijd loopt hij aan Tantra te verkondigen met wat voor genie hij samenwerkt. Hoe dit zit wordt in de afsluiting van Réalité duidelijk. Deze vreemdsoortige tegenstrijdigheid is ook van toepassing op Dupieuxs eigen project. Helemaal zonder kleurscheuren komt hij er dan ook niet vanaf. Of het een meesterwerk of een flop is, ligt aan de kijker. Maar het blijft kwalijk dat het publiek deze zaak van losse ideetjes en aaneenschakelingen van gedachtekronkels moet beslechten.