Insyriated
Recensie

Insyriated (2017)

Publiekswinnaar van de Berlinale 2017 is een uiterst beklemmende en oncomfortabele zit in een Syrisch appartement.

in Recensies
Leestijd: 2 min 49 sec
Regie: Philippe van Leeuw | Cast: Hiam Abbass (Oum Yazan), Diamand Bou Abboud (Halima), Juliette Navis (Delhani), Mohsen Abbas (Abou Monzer) e.a. | Speelduur: 85 minuten |Jaar: 2017

Damascus, Syrië. Vanuit zijn woonkamerraam kijkt een oudere man uit op de parkeerplaats van zijn appartementencomplex terwijl hij een sigaretje rookt. Een groepje mannen verzamelt zich enkele tientallen meters van het gebouw, tot uit het niets een kogel vlak bij hun voeten de grond raakt. Hij kijkt met lede ogen toe hoe de mannen beneden vluchten voor hun leven, en sjokt vervolgens terug naar zijn bank. Daar blijft hij enige tijd met zijn handen aan het hoofd zitten terwijl hij ontredderd voor zich uit staart. Op de salontafel ligt een stapel halflege sigarettendoosjes. De man raapt er eentje op en steekt nog een sigaret op. Wat kan hij anders doen?

De openingsscène van Insyriated, de tweede film van de Belgische regisseur Philippe van Leeuw, schetst in één opslag het gevoel van wanhoop en claustrofobie van de situatie waarin de personages zich bevinden. Terwijl de Syrische burgeroorlog buiten volop aan de gang is, zit een familie, samen met een aantal huisgasten en een huishoudster al dagen, zo niet weken opgesloten in een klein appartement. Het gebouw verlaten is onveilig, aangezien hun woning omringd is door sluipschutters. Dit vraagt om drastische maatregelen, van een driedubbel slot op de deur en het rantsoeneren van water en voedsel, tot het eens in de zoveel tijd verschuilen onder de keukentafel wanneer er nabij een bom tot ontploffing komt.

In de afwezigheid van haar man, die zich nog ergens buitenshuis bevindt, doet de moeder des huizes haar uiterste best om het leven in het appartement zo normaal mogelijk te laten verlopen. Al haar goede bedoelingen ten spijt, wordt het haar behoorlijk lastig gemaakt door een ingrijpende gebeurtenis die al vroeg in de film plaatsvindt. Alleen de moeder en de huishoudster zijn hier getuige van, en besluiten een groot geheim te bewaren voor de rest van de bewoners. Dat blijkt echter een stuk minder eenvoudig wanneer je in een grote groep op elkaars lip zit, waardoor al gauw een gevoel van onderling wantrouwen en spanning wordt gecreëerd.

Daarmee zijn er in Van Leeuws film voortdurend twee spanningsbogen aan het werk. Enerzijds is er in de achtergrond de aanhoudende dreiging van de burgeroorlog. Hoewel al het geweld bijna de gehele film buiten aan de gang is, fungeert het veelal aanwezige geknal van geweerschoten en bommen als een constante herinnering dat de bewoners hun leven niet zeker zijn. Het enge is dat al die oorlogsgeluiden na verloop van tijd bijna normaal begint te worden, als een soort geaccepteerde ruis op de achtergrond, totdat er eens een ontploffing klinkt die net te dichtbij huis is. Tegelijkertijd staat er binnenshuis ook een figuurlijke bom op barsten, met het geheim waarvan alleen de moeder des huizes, de huishoudster en de kijker weet hebben.

Zo houdt Van Leeuw de gemoederen lange tijd goed bezig, dankzij de interessante dynamiek tussen zijn personages, die door de dreiging van binnen- en buitenaf spannend blijft. Lange tijd is afwachten welke bom als eerste zal barsten, totdat in de laatste akte de echte confrontatie zich pas ontpopt. Hierin neemt het verhaal plotseling een heel donkere en akelige wending, die ook voor de kijker maar moeilijk te doorstaan is. Het maakt Insyriated tot een zeer beklemmende en oncomfortabele zit. Precies zoals een oorlogsfilm eigenlijk hoort te zijn.