Red Joan
Recensie

Red Joan (2018)

Vlakke verfilming van een Britse dame op leeftijd die verdacht wordt van spionage voor de KGB.

in Recensies
Leestijd: 2 min 43 sec
Regie: Trevor Nunn | Cast: Judi Dench (Joan Stanley), Sophie Cookson (Jonge Joan), Tom Hughes (Leo Galich), Stephen Campbell Moore (Max Davis), Tereza Srbova (Sonya Galich), e.a. | Speelduur: 101 minuten | Jaar: 2018

In 1999 werd bekend dat de zevenentachtigjarige Melita Norwood jarenlang informatie over het ontwikkelen van een atoombom naar de Sovjet-Unie had doorgespeeld. Norwood kwam bekend te staan als de 'Granny Spy' en is volgens sommigen een van de belangrijkste spionnen die de KGB heeft gehad. Red Joan is gebaseerd op de gelijknamige roman van Jennie Rooney waarin een fictief portret van Melita Norwood wordt geschilderd. Het uitgangspunt is sterk en spreekt tot de verbeelding, maar de uitwerking is zeer matig.

Aan het begin van de film is de oude Joan Stanley te zien in een nette buitenwijk. Ze snoeit haar rozen in haar voortuin en zet een pot thee. Het rustige leven van de stokoude dame wordt abrupt verstoord als opeens politie voor de deur staat. Tijdens het verhoor wordt Joan herinnerd aan de tijd dat ze in contact kwam met een socialistische studentenorganisatie eind jaren dertig. De rest van de film wisselt tussen het heden waarin de politie Joan verhoort en het verleden.

De flashbacks laten zien hoe Joan langzamerhand overtuigd werd om informatie door te spelen naar de USSR. In plaats van intrigerende spionage laten deze terugblikken eigenlijk met name de romantische intriges van Joan zien. De transities van het heden naar het verleden zijn bovendien zeer cliché. Om een tijdssprong aan te duiden wordt steevast een krant, radionieuwsbericht of bioscoopjournaal ingezet. Dit gebeurt op een gegeven moment zo vaak dat het vervelend wordt.

Gezien de structuur zou je verwachten dat aan de situatie in het heden, waarin Joan op hoge leeftijd nog geconfronteerd wordt met haar spionageverleden, veel aandacht besteed wordt. Dat blijkt niet het geval, terwijl er veel te halen is. Dat deze vrouw al die jaren haar zoon heeft voorgelogen, is voer voor drama, maar de makers grijpen dat buitenkansje niet. Gaandeweg verliest het verhaal zijn scherpte en wordt het hoofdpersonage behoorlijk tweedimensionaal.

Norwood was een overtuigd communist, terwijl Red Joan een verhaal tekent van iemand die alleen geheimen doorspeelde om verdere nucleaire oorlogsvoering te voorkomen. De makers hebben er duidelijk voor gekozen om veel sympathie voor Joan te creëren, maar daarmee nemen ze heel wat spanning weg en komt Joan vooral over als een saaie huismus die tegelijkertijd af en toe wat informatie over de atoombom doorspeelt aan de Russen. Verder lijkt Joan slechts gedreven door haar contact met de mannen in haar leven.

Red Joan slaagt erin om alle spanning uit een intrigerend spionageverhaal te halen en te vervangen door romances en ellenlange dialogen. Misschien was het interessanter geweest om meer van de oude Joan te zien. Door de flashbackconstructie is de film behoorlijk langgerekt en saai geworden. De Joan uit het heden lijkt louter bedoeld om het pover uitgewerkte verhaal voort te stuwen. Het is opmerkelijk hoe weinig informatie de film over het verleden biedt, terwijl hij zich voor een groot deel in de jaren dertig en veertig afspeelt. Red Joan houdt het midden tussen een spionagethriller en een biopic en faalt in beide departementen. Een van de weinige lichtpuntjes is het uitstekende spel van Judi Dench, maar haar scènes zijn helaas veel te schaars.